Przegląd Archiwalno-Historyczny Tom III Poznań 2016
studia i materiały
Tadeusz W . L a n g e ( Uniwersytet im . Adama Mickiewicza w Poznaniu )
Epistolarna autobiografia komandora maltańskiego Wincentego Raczyńskiego ( 1771-1857 )
W archiwach rodu Raczyńskich znajdował się swego czasu list z odautorskimi przypisami , który słynny kolekcjoner z podpoznańskiego Rogalina , Atanazy Raczyński , otrzymał od swego dalekiego kuzyna 1 , komandora maltańskiego Wincentego Raczyńskiego . Oryginał co prawda zaginął , ale list został przez Atanazego opublikowany w zbiorze Geschichtliche Forschungen , t . 1 , wydanym w Berlinie w 1860 r . Jest to rodzaj krótkiej autobiografii owego stosunkowo mało znanego przedstawiciela rodu , protoplasty jego tzw . linii kurlandzkiej . Napisany przez zgorzkniałego , 73-letniego Wincentego list jest chaotyczny i pełen zamierzonych lub niezamierzonych przemilczeń ; ponieważ jednak komandor miał urozmaicone życie i był świadkiem dość niezwykłych wydarzeń , ta swoista „ spowiedź dziecięcia wieku ” warta jest być może bliższego poznania .
Autor listu , Wincenty Ferrary 2 Raczyński urodził się 12 stycznia 1771 r . w majątku Byszki nieopodal Ujścia w Wielkopolsce . Był synem Józefa Nepomucena Raczyńskiego 3 i jego trzeciej 4 żony Karoliny Bońkowskiej . Wcześnie osierocony ( ojciec zmarł w roku 1775 ), wychował się w świeżo wybudowa-
1 Mieli wspólnego prapradziadka Zygmunta Raczyńskiego ( 1592-1662 ).
2 Takie drugie imię znajduje się w dyplomie potwierdzającym szlachectwo Wincentego Raczyńskiego , wydanym przez Heroldię Królestwa Polskiego w roku 1844 , w posiadaniu Biblioteki Raczyńskich ( Archiwum Raczyńskich T 55 , Rkp 2729 I / 4b ). Natomiast w metrykaliach ( Teki Dworzaczka , poz . 23629 ) wymienione jest tylko imię Wincenty .
3 Być może tożsamego z tłumaczem z francuskiego zbiorku poezji barokowej , wydanego
w Poznaniu w roku 1743 .
4 Trzeciej – wg Niesieckiego . Niewątpliwie był żonaty ( w roku 1750 ) z Krystyną Gąsiorowską (? -1763), z którą miał syna Augustyna .