182 Grzegorz Łukomski
dzo przecież nominalne i symboliczne , było dla komunistów za dużo . Tak więc na drodze „ normalizacji ” i „ polepszania ” atmosfery między „ Kościołem i Państwem ” 19 października 1972 r . watykański sekretarz stanu , czyli minister spraw zagranicznych , poinformował ambasadora Papée , że kierownictwo sprawami Polski przy Watykanie dobiegło końca 26 .
W lipcu 1974 r . powołano Zespół do spraw Stałych Kontaktów Roboczych między PRL a Stolicą Apostolską , a od jesieni 1974 r . rząd PRL wysyłał swoich przedstawicieli do Watykanu , którzy rezydowali w ambasadzie PRL przy Republice Włoskiej . Ten osobliwy stan trwał do schyłku rządów komunistycznych w Polsce .
Kard . Stefan Wyszyński , represjonowany przez komunistów , przez trzy lata więziony ( od 25 września 1953 r . do 28 października 1956 r .), ściśle stosował się do reguł aggiornamento . Gdy przybył do Watykanu w związku z pracami soborowymi , przyjęty został dwukrotnie przez Jana XXIII , po raz pierwszy już następnego dnia po przylocie do Rzymu , 17 lutego 1962 r . „ W kilka dni później , podczas drugiej audiencji , która trwała całą godzinę , papież , błogosławiąc z okna zebrany na placu tłum wiernych , ukazał się z kardynałem Wyszyńskim . Źródła watykańskie zaznaczyły , że tego rodzaju wyróżnienie jest bez precedensu . W piątek , dnia 23 lutego , kardynał Wyszyński – ignorując jak zawsze b . ambasadora polskiego przy Watykanie , Kazimierza Papée , obecnie pełniącego funkcję « kierownika spraw » z ramienia polskiego rządu emigracyjnego – złożył o godzinie 16-tej oficjalną wizytę ambasadorowi Polski komunistycznej przy Kwirynale , Adamowi Willmannowi ” 27 .
Tymczasem papież Jan XXIII zmarł niespodziewanie 2 czerwca 1963 r . „ Wśród licznych depesz kondolencyjnych otrzymanych przez Święte Kolegium w Rzymie , jedna z pierwszych nadeszła z wyrazami głębokiego żalu od sekretarza sowieckiej partii komunistycznej Nikity Chruszczowa ” 28 . Jego następcą został 21 czerwca 1963 r . kard . Giovanni Battista Montini , który przybrał imię Paweł VI .
Prymas Wyszyński obmyślił drogę wielkiej odnowy duchowej narodu i Kościoła w Polsce , co miało niewątpliwy związek z sytuacją politycznej opresji , w jakiej znaleźli się Polacy po II wojnie światowej . Opracował wówczas program Wielkiej Nowenny Chrztu Polski i Sacrum Poloniae Millenium . Ponadto 16 maja 1956 r . napisał tekst ślubów narodowych , które miały być odnowieniem królewskich ślubów lwowskich Jana Kazimierza w ich trzechsetną rocznicę . 26 sierpnia 1956 r . pielgrzymom ( ok . jednego mln ) zebranym na Jasnej Górze odczytał je bp Michał Klepacz , pełniący obowiązki prze-
26 Tamże , s . 302 .
27 Adam Willmann ( 1908-1995 ), dyplomata państwa komunistycznego , w latach 1962-1967
ambasador PRL we Włoszech .
28 J . Mackiewicz , Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy , Warszawa 1990 , s . 7 . Pracę wydano po
raz pierwszy w Londynie w 1975 r ., jest kontynuacją W cieniu Krzyża . Kabel Opatrzności .