Występowanie chorób zakaźnych w Wielkopolsce w latach 1945-1953
117
nych ilościowych . Statystyki chorób zakaźnych są dostępne zarówno dla roku 1946 , jak i dla roku 1953 , w którym składano takie raporty już z terenów województwa poznańskiego w granicach z lat 1950-1975 . Niestety , nie zachowały się w dokumentach zestawienia z pozostałych lat tego okresu .
Przesyłane cotygodniowe , a potem comiesięczne raporty o chorobach zakaźnych występujących w danym powiecie zwykle miały postać gotowych formularzy ( Ryc . 1 .), zawierających takie informacje , jak gmina i wieś , w której wykryto przypadek zachorowania . Natomiast w rubrykach oznaczonych nazwami poszczególnych jednostek chorobowych wpisywano liczbę zachorowań i zgonów , jakie wystąpiły w danym okresie sprawozdawczym . Na formularzu znajdowała się również pieczęć i podpis lekarza zatwierdzającego sprawozdanie .
W tym samym zespole można było trafić zarówno na sprawozdania na gotowych formularzach , jak i sporządzone ręcznie ( Ryc . 2 .). Te ostatnie przypadki dotyczyły szczególnie pierwszych lat po wojnie . Zwykle takie sprawozdania zawierały więcej informacji . Znajdowały się tam często nazwiska osób chorujących i ich stopień pokrewieństwa oraz dzienne daty zachorowań . Dzięki temu , można odtworzyć tempo i zakres rozprzestrzeniania się choroby . Brak gotowego formularza był z pewnością utrudnieniem dla personelu medycznego badanego okresu . Niemniej jednak dzięki tej sytuacji możliwe było zamieszczenie zwykle bardziej szczegółowych opisów przebiegu choroby czy epidemii . Przykłady takich raportów przedstawiono na Ryc . 2 . -5 .
W pracy dane ilościowe skonfrontowano z opisami historycznymi , dotyczącymi tego okresu . Wybrane problemy związane z ruchami ludności opisano w oparciu o materiały archiwalne zgromadzone w zespole Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu z lat 1950-1956 – sprawozdania składane na sesjach plenarnych Miejskiej Rady Narodowej przez urzędników , oraz w zespole zatytułowanym Państwowy Urząd Repatriacyjny – Wydział Wojewódzki w Poznaniu z lat 1945-1951 . Dzięki temu możliwe było uzyskanie pełniejszego obrazu sytuacji epidemiologicznej w Wielkopolsce zaraz po zakończeniu działań wojennych i po kilku latach funkcjonowania w nowej rzeczywistości społeczno-gospodarczej .
4 . Choroby zakaźnie występujące w Polsce w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX w .
Szczegółową analizę danych archiwalnych należy rozpocząć od krótkiej charakterystyki chorób zakaźnych wspominanych w dokumentach archiwalnych . Na formularzach Wykaz zachorowań na choroby zakaźne w powie-