204
Recenzje i omówienia
tj. wojny prowadzonej do całkowitego wyczerpania wojskowych rezerw męskich. „Wojna integralna” w koncepcjach Dąbrowskiego niewiele się tylko
różni od „wojny totalnej”, której założenia przedstawił Erich Ludendorff. Za
nie mniej ważkie uznać trzeba ustalenia dotyczące jego udziału w organizacji akcji wydawniczo-propagandowej na rzecz oparcia sprawy polskiej o państwa Ententy. Publicystyka schodząca z prasy drukarskiej tajnego ośrodka wydawniczego we Lwowie (Dąbrowski był jego współorganizatorem) odnosiła
się zdecydowanie wrogo do koncepcji tych polityków polskich, którzy zamierzali oprzeć się o państwa centralne, wyśmiewała wręcz zwolenników takich
rozwiązań (m.in. ośmieszano bezlitośnie członków Rady Regencyjnej). Autor
podkreśla negatywny stosunek Dąbrowskiego do koncepcji rozwoju sprawy
polskiej w tym okresie w oparciu o państwa centralne. Należał więc do przeciwników Józefa Piłsudskiego i jego planów. Badaczy zajmujących się problematyką rozwoju sprawy polskiej w czasie I wojny światowej oraz granicami
wskrzeszanego państwa zainteresuje ukazanie aktywności w tych sprawach
Dąbrowskiego. Brał m.in. udział w rozmowach z przedstawicielami przyszłego państwa czechosłowackiego oraz innych narodów słowiańskich południowej Europy. Uczestniczył ponadto w organizacji żywiołu polskiego w konflikcie z Ukraińcami na rzecz obrony i ocalenia Lwowa dla państwa polskiego
na przełomie 1918/1919 r.
W rozdziale III omówiono działalność Dąbrowskiego w latach II Rzecz
pospolitej. W okresie tym zwraca uwagę poparcie Dąbrowskiego dla akcji
zbierania materiałów obciążających przeciwników politycznych. Propono
wano ich użycie przeciwko Władysławowi Sikorskiemu i Tadeuszowi Roz
wadowskiemu. Zjawisko to było charakterystyczne nie tylko dla członków
Ligi Narodowej we Lwowie. Malinowski wskazuje na jego „powszechność”
dla tego nurtu życia politycznego. Dalej ukazano aktywność polityczną na
rzecz budowy „Polski narodowej”. Dużo miejsca poświęcono zaangażowaniu
w pozytywne dla Polski rozstrzygnięcie konfliktu z Ukraińcami, w tym udział
w charakterze przedstawiciela rządu przy misji francuskiej. Do zadania tego
Dąbrowski był wyjątkowo dobrze przygotowany dzięki wspomnianej już
znakomitej znajomości języka. Podobnie mogło być też odbierane przez stronę francuską jego pochodzenie. Bardzo dobrze oddano realia starań o Galicję
Wschodnią oraz udział w nich Stefana Dąbrowskiego. Podkreślić należy, że
również w tym okresie nie przerwał bohater pracy aktywności na niwie dydaktycznej – był już w tym czasie profesorem Akademii Weterynaryjnej we
Lwowie.
Talenty Dąbrowskiego zauważono i wykorzystano w strukturach kierowniczych odradzającej się Rzeczypospolitej. Ciekawie zarysowana została
jego praca jako wiceministra w resorcie spraw zagranicznych. Jak najbardziej
zasadnie podkreślono jego działania na rzecz organizacji akcji propagandowej przed niestety nieudanym dla Polski plebiscytem na Powiślu, Warmii
i Mazurach. Autor wykazał także uczestnictwo Dąbrowskiego w budo-