Archiwa i archiwalia prywatne w zasobie Archiwum Państwowego w Szczecinie
157
się poza tym bardzo ciekawe materiały z okresu pionierskiego Pomorza
Zachodniego (1945-1950), a także dokumenty osobiste dotyczące studiów,
stypendiów zagranicznych itp.26
Z kolei w pierwszym dziesięcioleciu XXI w. Archiwum Państwowe
w Szczecinie podjęło się zbierania dokumentów działaczy opozycji lat osiemdziesiątych XX w. W ramach obchodów dwudziestolecia wyborów 1989 r.
(w roku 2009), a także trzydziestolecia powstania Solidarności (w roku 2010)
Archiwum przygotowało szereg spotkań z działaczami Solidarności, opozycji lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w., a także członkami OKP
z 1989 r. Efektem tych spotkań była publikacja je dokumentująca, ale przede
wszystkim nabytki do zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie, przekazane m.in. przez Włodzimierza Puzynę i Michała Paziewskiego27. Są to dokumenty obrazujące działalność ruchów opozycyjnych przed 1989 r., a także
organizacji społecznych skupionych wokół Kościoła Katolickiego oraz partii
politycznych po 1989 r., w tym: Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna
(ROAD), Unii Demokratycznej, Unii Wolności i Partii Demokratycznej, oraz
systemu politycznego w Polsce w pierwszych latach III RP28.
Oprócz wymienionych materiałów dotyczących opozycji i działalności
politycznej oraz społecznej lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w.
w ciągu ostatnich piętnastu lat archiwum szczecińskie przejęło kilkanaście innych zbiorów i spuścizn prywatnych. Do najważniejszych należą: depozyt
rodziny Zarembów (65/1647 Zbiór dokumentów rodu Zarembów, depozyt
Pawła Zaremby), a także część spuścizny prof. Alfreda Wielopolskiego, wybitnego historyka i archiwisty, przedwojennego urzędnika państwowego –
m.in. kancelarii prezydenta Ignacego Mościck iego, dyrektora Biura Senatu
RP w 1939 r. (65/1665 Spuścizna Alfreda Wielopolskiego, 1905-1996)29.
26 Zespół 65/1503 Zbiór Bogdana Frankiewicza (1923–2003), http://baza.archiwa.gov.pl/
sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=101721 [data pobrania 15.04.2015.]. Bogdan
Frankiewicz był pionierem badań nad robotnikami przymusowymi na Pomorzu Zachodnim
w okresie II wojny światowej (1939–1945). W 1969 roku opublikował monografię Praca przymu
sowa na Pomorzu zachodnim w latach drugiej wojny światowej (Poznań 1969).
27 Obywatelski Komitet Porozumiewawczy „Solidarność” Regionu Pomorze Zachodnie. Powstanie
i działalność od marca do czerwca 1989 roku. Relacje i dokumenty, red. M. Machałek, J. Macholak,
W. Puzyna, Szczecin 2014.
28 W ramach akcji zbierania dokumentów dotyczących opozycji lat osiemdziesiątych XX w.
Archiwum Państwowe w Szczecinie przyjęło w latach 2009-2010 dwanaście spuścizn działaczy społecznych i politycznych tego okresu, a także przekształceń ustrojowych lat 1989-1990.
A. Jabłońska, Tak zwane archiwa społeczne, s. 158-173.
29 Część spuścizny prof. Alfreda Wielopolskiego przechowywana jest w zbiorach Zakła
dów Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. K. Kozłowski, W 80 rocznicę urodzin pro
fesora Alfreda Wielopolskiego, „Szczeciński Informator Archiwalny” 1985, nr 1, s. 11-21, http://
baza.archiwa.gov.pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=166699, data pobrania
20 kwietnia 2015 r.