156
Paweł Gut
wa państwowe nie były aż tak zainteresowane objęciem opieką dokumentacji prywatnej, posiadając bardzo rozbudowaną strukturę jednostek państwowych i uspołecznionych przekazujących dokumentację do ich zasobów23.
Nowa sytuacja społeczna i ustrojowa, ograniczenie liczby aktotwórców
państwowego zasobu archiwalnego zaowocowała wzrostem przejęć przez
placówkę w Szczecinie prywatnych kolekcji i spuścizn. Już w latach dziewięćdziesiątych XX w. szczecińskie archiwum wzbogaciło się o spuścizny
po profesorach Bogdanie Dopierale, Henryku Lesińskim, a przede wszystkim Piotrze Zarembie. Szczególnie ta ostatnia spuścizna stanowi ważny materiał źródłowy dla dziejów Szczecina i Pomorza Zachodniego, gdyż zawiera
przede wszystkim dokumenty działalności Zaremby w charakterze pierwszego polskiego prezydenta Szczecina w latach 1945-1950, a także jego późniejszej aktywności społecznej i politycznej.
W następnych latach zasób szczecińskiego archiwum wzbogacił się o kolejne archiwalia proweniencji prywatnej. Od drugiej połowy lat dziewięćdziesiątych XX w. materiały o swej działalności stopniowo przekazuje pani
Krystyna Łyczywek, działaczka społeczna i fotografik, pionier Szczecina24.
Przekazała ona również dokumenty małżonka Romana Łyczywka (1916-1994), pierwszego polskiego adwokata w Szczecinie, który od 1945 r. prowadził praktykę prawniczą, będąc obrońcą działaczy opozycji w okresie 1945-198925.
Z kolei w 2001 i 2003 r. Archiwum Państwowe w Szczecinie otrzymało
dwie spuścizny, bardzo istotne również dla dziejów placówki, będące dokumentacją działalności zawodowej, społecznej i naukowej dwóch wybitnych szczecińskich archiwistów prof. Mieczysława Stelmacha (1947-2000)
i dr. Bogdana Frankiewicza (1923-2003). Szczególnie ta ostatnia stanowi bardzo interesujące źródło do dziejów Pomorza Zachodniego w okresie II wojny światowej, losów jeńców wojennych i robotników przymusowych w latach 1939-1945. W materiałach pozostawionych przez Frankiewicza znajdują
związanych z Pomorzem Zachodnim. Zob. C. Judek, Zbiory specjalne, w: Od Stadtbibliothek do
Książnicy Pomorskiej 1905-2005, Szczecin 2005, s. 91-94.
23 Zmniejszenie się liczby aktotwórców przekazujących do archiwów państwowych dokumentację archiwalną w następstwie wejścia ustawy archiwalnej z 1983 r. spowodowało, iż archiwiści zaczęli zabiegać o niepaństwowych aktotwórców. A. Biernat, Prawo archiwalne w Polsce –
walka o nową ustawę (ze wspomnień weterana), [w:] Archiwa polskie wczoraj i dziś, red. K. Kozłowski,
W. Stępniak, Warszawa 2012, s. 27-28; W. Stępniak, Narodowy zasób archiwalny w Polsce, w: Ar
chiwa polskie wczoraj i dziś, s. 15.
24 Pani Łyczywek (ur. 1920) nadal jest aktywną działaczką społeczną, członkiem kilku organizacji społecznych, m.in. Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej. Zespół 65/994 Kolekcja
Krystyny Łyczywek, http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&ze
spoly_id=74331, data pobrania 22.04.2015.
25 Zespół 65/1357 Spuścizna aktowa Romana Łyczywka (1916-1994), http://baza.archiwa.
gov.pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=74723, data pobrania 22.04.2015.