154
Paweł Gut
(1960), Polskiego Czerwonego Krzyża (1962) itd.12 Pierwszymi materiałami
archiwalnymi prywatnymi przejętymi przez Wojewódzkie Archiwum Pań
stwowe w Szczecinie była spuścizna Bolesława Czwójdzińskiego (1901-1972),
kolejarza, pracownika Pomorskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych
w Szczecina, ale przede wszystkim krajoznawcy, aktywnego uczestnika polonizacji Pomorza Zachodniego od 1945 r., działacza PTTK, przewodnika turystycznego, twórcy schronisk turystycznych na Pomorzu Zachodnim.
Archiwalia te archiwum otrzymało w 1972 r.13
W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. Wojewódzkie Archi
wum Państwowe w Szczecinie wzbogaciło się jeszcze o kolejne spuścizny,
m.in. nauczyciela i badacza dziejów oświaty dr. Władysława Drobnego (1900-1989)14, artysty, historyka sztuki i pedagoga prof. Guido Recka (1919-1981)15,
a przede wszystkim wybitnego pomorskiego fotografa Anatola Weczera
(1902-1983), fotoreportera pracującego dla Centralnej Agencji Fotograficznej
oraz wielu czasopism regionalnych i ogólnopolskich16.
Dekret z 1951 r., a przede wszystkim rozporządzenie z 1952 r. o państwowym zasobie archiwalnym traktowały bardzo szeroko to ostatnie pojęcie, włączając w nie również materiały proweniencji prywatnej, choć zastrzegając, że
dotyczy to archiwaliów „po rodzinach i rodach, które odgrywały w przeszłości rolę historyczną” (par. 3. ust. 2.).
Zmiany w pojęciu archiwalia i ich rozróżnianiu na państwowe i prywatne nastąpił bardzo wyraźnie wraz z wprowadzeniem 1 stycznia 1984 r. ustawy z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach17. Prócz
wprowadzania nowej definicji materiałów archiwalnych (art. 1.), a także narodowego zasobu archiwalnego, ustawa wprowadziła pojęcia niepaństwowego zasobu archiwalnego ewidencjonowanego i nieewidencjonowanego
(art. 41.), a także je zdefiniowała (art. 42., 46.). Materiały archiwalne wytwarzane przez organizacje społeczne zostały przez ustawodawcę przypisane do
12 Wojewódzkie
Archiwum Państwowe w Szczecinie. Przewodnik po zasobie, red. H. Lesiński,
s. 220–225.
13 Zespół 65/783 Spuścizna aktowa Bolesława Czwójdzińskiego, http://baza.archiwa.gov.
pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=74120, data pobrania 1 marca 2015 r.
14 Zespół 65/990 Spuścizna aktowa Władysława Drobnego (1900-1989), http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=74327 [data pobrania 1 marca 2015 r.].
15 Zespół 65/1123 Spuścizna aktowa Guido Recka (1919-1981), http://baza.archiwa.gov.
pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=74460, data pobrania 2 marca 2015 r.
16 Fotografie Anatola Weczera zostały włączone do zespołu 65/1000 Zbiór fotografii.
Tworzą one w nim kilka grup tematycznych. M.in. znajdują się tu zdjęcia z wizyty I sekretarza Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego Nikity Chruszczowa w Szczecinie w 1959 r.
http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=74337, data po
brania 4 marca 2015 r.
17 Ustawa z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, Dz.U. 1983,
nr 38 poz. 173.