Formy ochrony dokumentacji nieurzędowej w Archiwum Państwowym w Szczecinie
149
archiwa prywatne. Wiedzę o tych zasobie tych archiwów zawdzięczamy dzisiaj rezultatom trzydziestu lat działalności Komisji Historycznej Pomorza ściśle związanej, co trzeba podkreślić, z archiwum szczecińskim.
Maciej S z u k a ł a
Formy ochrony dokumentacji nieurzędowej
w Archiwum Państwowym w Szczecinie (Staatsarchiv Stettin)
w XIX i w pierwszej poł owie XX w.
Streszczenie
W Archiwum Państwowym w Szczecinie (Staatsarchiv Stettin) dopiero od II połowy XIX w. następuje się stopniowe przejmowanie w depozyt części zasobu archiwów miejskich i kościelnych
jak i spuścizn i akt z archiwów rodowych. Celem całościowego oglądu sytuacji zaistniała konieczność wykonania inwentaryzacji zasobu pomorskich archiwów niepaństwowych. W tym
działaniu pomocna okazała się Komisja Historyczna Pomorza (Historische Kommission für
Pommern) która była ściśle powiązana z archiwum państwowym. W okresie trzydziestu lat
działalności komisji od 1910 r. dokonano spisu zasobu archiwów prywatnych z kilkunastu powiatów pomorskich. W latach 30-tych i na początku 40-tych XX wieku archiwum w Szczecinie
udało się przejąć niektóre archiwa rodowe znanych rodzin pomorskich. Wiązało się to z ogólną polityką państwa III Rzeszy, w którym zintensyfikowano badania rodowe (Sippenforschung)
mające podłoże rasowe na skalę dotychczas nieznaną.
Forms of protecting unofficial documents
in the National Archive in Szczecin (Staatsarchiv Stettin)
in the 19th century and the first half of the 20th century
Abstract
Only from as late as the second half of the 19th century, the National Archive in Szczecin gradually took over (in the form of deposit) a part of municipal and church archives, as well as legacies
and files from family archives. It was necessary to catalog the collection of Pomerania’s non-national archives in order to have a general overview of the situation. The Pomeranian Historical
Commission (Historische Kommission für Pommern), closely related to the national archives,
turned out to be particularly helpful in this endeavor. From 1910, for the next thirty years, it
was possible to catalog private archives from a dozen or so Pomeranian districts. In the 1930s
and the 1940s, the archives in Szczecin managed to take over family archives of some prominent
Pomeranian families. This was related to the general policy of the Third Reich where raciallybased genealogy research (Sippenforschung) was conducted to an extent unknown before.