Formy ochrony dokumentacji nieurzędowej w Archiwum Państwowym w Szczecinie
145
wozdanie obrazujące stan archiwaliów niepaństwowych i prywatnych powiatu greifswaldzkiego w układzie alfabetycznym miejscowości28. Ogółem
odwiedził on 31 miejscowości, w tym cztery miasta: Greifswald, Gützkow,
Lassan, Wolgast. Największe kłopoty miał Grotefend z archiwaliami prywatnymi, gdyż do niektórych z nich był fizycznie trudny dostęp (np. brak
klucza do szaf itp.) lub pojawiła się niechęć do udostępniania akt przez właścicieli. Grotefend uważał, iż pierwszą formą zabezpieczania dokumentów
przechowywanych w posiadaniu osób prywatnych było robienie odpisów
tych dokumentów względnie regestów, w takim zakresie jak było to możliwe. W 1913 r. Grotefend opublikował w postaci odrębnej książki opis archiwów powiatu szadzkiego (Saatzig) plon swych podróży odbytych w miesiącach letnich w 1911 i 1912 r. po 57 miejscowościach tego powiatu29. Na
80 stronach znajdował się tam ogólny opis materiału archiwalnego zgromadzonego w czterech miastach powiatu szadzkiego: Chociwel (Freienwalde),
Dobrzany (Jakobshagen), Ińsko (Nörenberg) i Suchań (Zachan), oraz 53 wsi
w większości rycerskich. Grotefend wykonał wówczas również inwentaryzację sąsiedniego powiatu pyrzyckiego (Pyritz), lecz wybuch I wojny światowej
uniemożliwił wydanie jej drukiem. Książka ukazała się dopiero w 1924 r.30
Wojna przerwała wszelkie prace komisji. Pełna reaktywacja działalności
komisji nastąpiła dopiero w 1925 r., po przezwyciężeniu kryzysu walutowego
w Niemczech, a w samej komisji po uchwaleniu nowego statutu 8 października 1925 r. Przede wszystkim podstawowym jej zadaniem było wykonanie
w ścisłej współpracy z Archiwum Państwowym kolejnego tomu kodeksu dyplomatycznego Pomorza (Pommersche Urkundenbuch)31. Na walnym zgromadzeniu członków komisji 8 listopada 1928 r. archiwista szczeciński dr Hans
Bellée przedstawił publikację dotyczącą inwentaryzacji archiwów niepaństwowych z powiatu Demmin. Książka ta zachowywała układ formalny poprzednich prac Grotefenda. Bellée odwiedził 40 miejscowości powiatu, w tym
trzy miasta: Altentreptow, Demmin i Jarmen32. W 1931 r. Bellée wydał kolejną książkę dotyczącą powiatu Nowogard (Naugard)33. Już w czasie II woj28 O.
Grotefend, Ergebnisse einer Archivreise im Kreise Greifswald, „Pommersche Jahrbücher“
1910, t. 11, s. 111-194.
29 O. Grotefend, Bericht über die Verzeichung der kleineren nichtstaatlichen Archive des Kreises
Saatzig in Pommern, Stettin 1913.
30 O. Grotefend, Bericht über die Verzeichung der kleineren nichtstaatlichen Archive des Kreises
Pyritz in Pommern, Stettin 1924.
31 Do 1907 r. wydano sześć tomów tej edycji. Opracowania kolejnego tomu podjęli się archiwiści Hans Frederichs i Erich Sandow. Tom 7. wyszedł w 1934 r., suplement do tomów 1-7
w 1940 r.
32 H. Bellée, Bericht über die Verzeichung der kleineren nichtstaatlichen Archive des Kreises Dem
min in Pommern, Stettin 1928.
33 H. Bellée, Bericht über die Verzeichung der kleineren nichtstaatlichen Archive des Kreises Nau
gard in Pommern, Stettin 1931.