Wielkopolskie organizacje kobiece u schyłku XIX w. ...
61
zmieniła swoich celów, stawiając sobie jako naczelne posłannictwo włącze
nie kobiet w nurt życia politycznego Rzeczypospolitej Polskiej58. W Poznaniu
NOK była m.in. organizatorką wieców przedwyborczych, warto zaznaczyć,
że nie bezstronnych. Zrzeszone w jej strukturach kobiety popierały stronnic
two Narodowych Demokratów59. Posłanką z Poznania i działaczką na rzecz
spraw kresów zachodnich Rzeczypospolitej była Zofia Sokolnicka, ceniona
przez Narodową Organizację Kobiet, do której należała, za łączenie spraw
istotnych dla kobiet z ideami narodowymi oraz interesami Wielkopolski60.
Funkcjonowanie Polek w okresie przełomu XIX i XX stulecia w ramach
różnego rodzaju organizacji kobiecych było nierozerwalnie związane z ideą
krzewienia wartości narodowych i katolickich, które utożsamiane były wów
czas z polskimi. Wyjście spod kurateli mężczyzn spowodowało, że wiele ko
biet rozpoczęło pracę zarobkową, aby zapewnić sobie byt. Poza nimi istnia
ła wąska grupa ambitnych pań, chętnych do kontynuowania edukacji czy
aktywnej pracy na forum publicznym. Pierwszym przejawem pojawienia
się kobiet w sferze życia publicznego były jawne organizacje kobiece. One
wskazywały charakter podejmowanych wyzwań i wyznaczały granice za
interesowań przestrzenią publiczną, nie było pośród nich polityki, kwestii
równouprawnienia z mężczyznami itp. Drugim etapem wkraczania kobiet
w przestrzeń społeczną było uczestnictwo w wiecach, zebraniach, zakłada
nie związków, towarzystw, bo aby móc się jednoczyć, kobiety musiały osią
gnąć wysoki szczebel organizacji i posiąść umiejętności zarządzania, a nade
wszystko przekonać sceptyków do słuszności podejmowanych działań, co nie
zawsze było łatwe. W każdym działaniu towarzyszyła Polkom prasa, nie za
wsze przychylna, czasem niesprawiedliwa i wyrażająca opinie konserwatyw
ne, niechętne zmianom, kiedy indziej ośmieszająca ich wysiłki. Ostatecznie
jednak podkreślano w prasie zasługi kobiet dla życia narodowego, zachęca
no do dalszej pracy, relacjonowano kongresy kobiece, wiece w sprawach na
rodowych z udziałem pań.
Na łamach prasy lat dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku od
naleźć możemy zachętę dla kobiet do zrzeszania się w organizacje, do pra
cy w towarzystwach do udziału w życiu politycznym. Możemy zatem po
wiedzieć, że trzecim etapem włączania kobiet do życia obywatelskiego, do
pełnego funkcjonowania w życiu społecznym, było przyznanie im praw po
litycznych. Polki osiągnęły bardzo wiele, albowiem prawa wyborcze należy
postrzegać jako wyraz docenienia ich pracy rozpoczętej w niezwykle trud
nych warunkach61. Czy zatem powinniśmy z potępieniem spoglądać na spo
58 Kobieta
w Sejmie. Działalność posłanek Narodowej Organizacji Kobiet. Zarys sprawozdania za
lata 1919-1927, Warszawa 1928, s. 4-5.
59 KP, nr 251 z 1 listopada 1922 r., nr 253 z 4 listopada 1922 r.
60 Kobieta w Sejmie, s. 8-10.
61 K. Sierakowska, dz. cyt., s. 33.