50
Patrycja Kanafocka
pomnażając tym samym szanse na lepszą pracę dla bardziej uzdolnionych.
W końcu panie założyły spółkę Pracownia Sukien, w której były zarówno
krawcowymi, jak akcjonariuszkami16. Kobiety uczyły się zasad współpra
cy i rozbudowywały swoją działalność, jednocześnie każda podejmowana
przez nie praca prowadziła do wzmocnienia poczucia wspólnoty narodowej.
Organizacje przyjmowały Polki i stwarzały kobietom szanse na rozwój poza
strukturami niemieckich organizacji kobiecych, były wprawką przed pracą
w wolnej Polsce i tak też były traktowane. Wszystkim działaczkom poznań
skim zależało na zaangażowaniu jak największej liczby kobiet, szczególnie
poza obszarem Poznania, który odgrywał rolę centrum, lecz ważne ośrodki
poza nim pozostawały często bez własnych inicjatyw, stąd też starano się jak
największego wsparcia udzielać na prowincji.
W oddalonych od stolicy zaboru pruskiego miejscowościach największe
szanse rozwoju miały organizacje charytatywne. Prace zainicjowane przez po
znańskie Towarzystwo Pań Miłosierdzia Św. Wincentego a Paulo kontynu
owane były w wielu miejscowościach Wielkopolski, m.in. w Pobiedziskach.
Tam dwukrotnie próbowano założyć Towarzystwo: po raz pierwszy w 1855 r.,
a drugi w 191617. W Kobylnicy pod Poznaniem założono Towarzystwo Ko
lonii Wakacyjnych i Stacji Sanitarnych, które podlegało organizacji Stella
Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych i Stacji Sanitarnych w Poznaniu – tam
mieścił się zarząd i stamtąd też pochodziły dzieci wysyłane na odpoczynek
podczas wakacji, ale zorganizowanie Towarzystwa w małej miejscowości po
zwoliło zaaktywizować również miejscową społeczność18. Stacja Sanitarna
w Kobylnicy przyjmowała dzieci po przebytych chorobach, o słabej odporno
ści lub niepełnosprawne, umożliwiając im w dobrych warunkach powrót do
zdrowia albo podniesienie odporności. Dzieci chore nie były pozostawione bez
żadnych zajęć, te, którym stan zdrowia na to pozwalał, uczyły się, dziewczyn
ki zajęć domowych, a chłopcy m.in. stolarki19. Stała kolonia wakacyjna co roku
zapewniała letni odpoczynek dzieciom. Podczas beztroskiej zabawy opiekun
ki zabierały dzieci na spacery oraz kąpiele w wierzenieckim jeziorze20.
W Gnieźnie w 1901 r. założono Towarzystwo Opieki nad Żłobkiem, któ
re pomogło pracującym matkom rozstrzygnąć kwestię opieki nad dziećmi.
cyt.
16 Stowarzyszenie
Personału Żeńskiego w handlu i przemyśle, s. 10-11; A. Koehlerówna, dz.
17 Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, Archiwum Parafii w Pobiedziskach, dokumen
ty Towarzystwa Pań Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo, AAG/AP4376 .
18 Korzystne relacje między środowiskiem miejskim Poznania a wiejskim Kobylnicy pod
kreślano także w sprawozdaniach z działalności instytucji, zob. „Stella” Towarzystwo Kolonii
Wakacyjnych i Stacji Sanitarnych; Tow. zapisane w Poznaniu. XVIII. Sprawozdanie za rok 1913, Poznań
1914; S. Karwowski, dz. cyt., s. 240.
19 Sprawozdanie Towarzystwa Kolonii Wakacyjnych i Stacji Sanitarnej „Stella” w Poznaniu za rok
1902-1903, Poznań 1904, s. 19.
20 Tamże, s. 9-10.