Sympozja, zjazdy, konferencje, sprawozdania naukowe
259
zienia, a mapę skonfiskowano. Jako przyczynę podano brak zgody władz na
wydanie tej mapy. Przypuszcza się jednak, że stał za tym Wieland, który chciał
się pozbyć konkurencji. O dziejach wyjątkowej mapy mozaikowej z Madaby
z VI w. opowiedział Adam Linsenbarth (Instytut Geodezji i Kartografii w War
szawie). Jest to mozaika podłogowa ukazująca mapę Bliskiego Wschodu. Jest
to najstarsze przedstawienie Ziemi Świętej z uwzględnieniem Jerozolimy.
Ostatnią IX sesję rozpoczął Bogdan Wolak (Uniwersytet Warmińsko-Ma
zurski w Olsztynie), omawiając słynną mapę Prus Schroettera 1796-1802. Zo
stała ona wykonana w skali 1:50000, jednak wg autora referatu jest zbyt szcze
gółowa. Nadmiar szczegółów zamazuje obraz ukształtowania terenu i inne
ważne informacje. Kształtowanie się map ogólnogeograficznych zaprezento
wał w swoim referacie Waldemar Spallek (Zakład Kartografii Uniwersytetu
Wrocławskiego). Są to mapy z założenia mało dokładne, przedstawiające naj
częściej ogólny zarys. Stanowiły one podstawę w tworzeniu atlasów szkol
nych. Pierwszy taki atlas szkolny świata powstał w 1719 r. Autorem jego
jest Johann Baptysta Homan. Dopiero w drugiej połowie XIX w. pojawiły się
mapy tematyczne jak: Mapy polityczne, fizyczne, krajobrazowe, gospodar
cze, które z czasem również stanowiły części składowe atlasów szkolnych.
Ostatnie dwa referaty dotyczyły Atlasu historii miast polskich i mapy
cyrkułu zamojskiego z Austriackiego Archiwum Wojennego. Pierwszy z nich
Zenona Kozieła, Radosława Golby i Agnieszki Pilarskiej (Katedra Geomatyki
i Kartografii UMK w Toruniu) przedstawia znaczenie atlasów miast do badań
dziejów osadnictwa. W drugim referacie autor Andrzej Janeczek (Instytut
Archeologii i Etnografii PAN w Warszawie) podkreśla wartość map wielko
skalowych ze względu na ich szczegółowość. Autor zaleca nie przekraczać
skali 1:100000.
Na zakończenie konferencji otworzono dyskusję. Poruszono w niej po raz
kolejny nazewnictwo map ogólnogeograficznych i tematycznych – jakie ele
menty decydują o zakwalifikowaniu. Np. w XIX w. były mapy ogólne Polski –
bez granic – a jednak spełniały funkcję polityczną. Bogumił Szady podkreślił
znaczenie referatów dotyczących map „szczegulnych ” województw Per
thessa. Stwierdził, że powinno się stosować te same metody badawcze do
map i do ankiety. Autor referatu Adam Krawczyk zgodził się z uwagą i po
informował, że w planach jest przeanalizowanie, jaki procent treści ankie
ty plebańskiej, został wykorzystany do tworzenia map. Na zakończenie dys
kusji podkreślono znaczenie łączenia starych i nowych metod badawczych
oraz wykorzystanie współczesnych narzędzi, które pozwalają zminimalizo
wać błędy w kartometryczności mapy, co jest niezwykle ważne. Na tym kon
ferencja została zakończona.
Monika Proniewicz (Poznań)