258
Sympozja, zjazdy, konferencje, sprawozdania naukowe
W ostatniej tego dnia, VII sesji kontynuowano powyższy temat. W swo
im referacie Jakub Kuna (Zakład Kartografii i Geomatyki UMCS w Lublinie)
przedstawił formy prezentacji map dawnych. Podkreślił znaczenie umiejęt
nego przedstawienia treści dawnej mapy topograficznej przy użyciu współ
czesnych znaków. Miłosz Huber (Zakład Geologii i Ochrony Litosfery UMCS
w Lublinie) zaprezentował referat „Analiza map z użyciem techniki optycz
nej, SEM EDS oraz badań chemicznych”. Autor przedstawił w nim wykorzy
stanie badań optycznych w analizie map, możliwości mikroskopii elektro
nowej i zastosowanie badań chemicznych przy analizie składu chemicznego
map.
Po ostatnim referacie rozpoczęto dyskusję, w której pierwszy zabrał głos
Radosław Skrycki kierując pytanie do historyków, po co im ta dokładność
jeżeli nie posługują się oni mapą w terenie. Wiele map (np. Lubinusa) jest
cennych mimo braku dokładności. Bogumił Szady (Instytut Historii KUL
w Lublinie) odpowiadając na to pytanie, podkreślił, że ważne jest rzeczywi
ście, kto korzysta. Skrycki jest historykiem kartografii, geografem historycz
nym i dla niego dokładność jest ważna, ponieważ dawne mapy pozwalają
odtworzyć elementy terenu, których często już nie ma, np. fundamenty cer
kwi i in. Ważne jest też w badaniach, aby zwrócić uwagę na semantykę, gdyż
pewne nazwy występujące na mapach w XIX w. a teraz są takie same, ale
oznaczają coś innego (np. droga bita). Jakub Kuna potwierdził, że konflikty
semantyczne występują i należy je dokładnie analizować.
Trzeci i ostatni dzień konferencji poświęcony był tematowi „Mapa jako
źródło informacji i przedmiot badań”. Dariusz Brykała przedstawił historię
powstania map „szczegulnych”* województw Karola Pertheesa. Materiały
do nich zbierane były poprzez ankietę rozesłaną do proboszczów poszcze
gólnych parafii. Jakość informacji w tych ankietach była tak różna, jak różnie
podchodzili do niej proboszczowie. Obecnie treść tych map została przenie
siona na wersję cyfrową i przeanalizowana. Pomimo że odkryto wiele nie
ścisłości i brak konsekwencji – pozostają one jednak nadal cennym źródłem
informacji. O powyższej ankiecie wygłosił również referat Adam Krawczyk
(Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), podkreślając w nim wyjątkowość tej
ankiety.
O mapie Europy Gerarda Mercatora z 1554 r. mówił Kazimierz Kozica
(Zamek Królewski w Warszawie). Oryginał tej mapy do końca II wojny znajdo
wał się we Wrocławiu. Zachowały się tylko faksymile. I wykonano w 1891 r.,
a II w 1932 w Monako. Bardzo ciekawą historię powstawania mapy Śląska
Cieszyńskiego Jonasa Nigrinusa przedstawił Rafał Michałowski (Biblioteka
Uniwersytecka w Poznaniu). Nigrinus był nauczycielem, który pierwszą bar
dzo dokładną mapę wydał w 1724 r. W tym samym czasie taką mapę wydał
znany kartograf Wieland. Z niewiadomych powodów Nigrinus trafił do wię
* „Pisownia oryginalna”.