Sympozja, zjazdy, konferencje, sprawozdania naukowe
255
grywały one również wojskową rolę – były punktami orientacyjnymi na ma
pie (w 1875 r. wydawnictwo odsprzedało mapy armii). Po przeprowadzonej
analizie tych map autor doszedł do wniosku, że nie są one dobrym źródłem
do odtworzenia historii gospodarczej.
Autorzy dwóch kolejnych referatów omówili obszary leśne. Tomasz
Olenderek (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Leśny, Kate
dra Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa w Warszawie) omó
wił cechy mapy leśnej, która jest mapą wykonaną w celu prowadzenia właści
wej gospodarki leśnej – sporządzoną ręcznie do końca XX w. Należą do nich
mapy gospodarcze 1:5000 i przeglądowe 1:25000, a wg przeznaczenia: mapy
urządzeniowe (łowieckie, administracyjne). Powstawały one od czasów za
borów do czasów PRL-u. Nie należały one do map dokładnych.
Tą opinię potwierdza autor kolejnego referatu Krzysztof Okła (Dyrekcja
Generalna Lasów Państwowych), wg którego mapy leśne ze względu na brak
pieniędzy na wynajęcie kartografa, rysowane były przez leśników. Pierwsze
opracowanie urządzeniowe w Polsce powstało w 1794 r.
W następnej, III sesji również omówiono środowisko geograficzne, tym
razem skupiając się na rozwoju miast. Ewa Krzyżanowska-Walaszczyk
(Biuro Urbanistyczno-Architektonicznego w Poznaniu) przedstawiła „Sieć
wodną doliny środkowej Warty w okolicach ujścia rzeki Prosny...”, któ
ra wg autorki uwarunkowała rozwój miasta Pyzdry jako węzła transportu
rzecznego. Mało jest opracowań, które przedstawiałyby sieć hydrograficz
ną. Po analizie map, które nie zawsze prezentowały wysoki poziom karto
metryczny, można wywnioskować, że miasto Pyzdry na przestrzeni wieków
miało większe lub mniejsze znaczenie. Przed rozbiorami, dzięki spławności
Prosny, w Pyzdrach dokonał się rozwój gospodarczy. Jednak okres zaborów
go zahamował.
W kolejnych dwóch referatach zostały omówione układy przestrzenne
miast. Teresa Bogacz (Wyższa Szkoła Zarządzania we Wrocławiu) przedsta
wiła referat pt. „Mapy Lubina z XIX i XX wieku jako źródła do badań nad roz
wojem przestrzennym miasta”. Referat był bardzo ciekawą analizą kolejnych
etapów rozwoju tego miasta. Zniesienie murów obronnych w latach 1815-1918 spowodowało otwarcie się przestrzeni grodu i zapoczątkowało indu
strializację. W latach 1870-1918 nastąpiły: wysoki stopień uprzemysłowienia,
nadawanie praw miejskich, przyrost ludności, a lata 1919-1945 to okres zabu
dowy przestrzeni miejskiej. Na podstawie porównania map topograficznych
prelegentka doszła do wniosku, że rozwój obszaru miejskiego miał miejsce
głównie przy drogach wylotowych z Lubina do innych miast. Nastąpiło to
jednak dopiero po II wojnie światowej, gdy rozwinął się przemysł kopalnia
ny, wcześniej były to tereny rolnicze.
Układ przestrzenny Lublina przedstawił Michał Trzewik (Biuro Miej
skiego Konserwatora Zabytków w Lublinie) na podstawie map austriackich
z XVIII i XIX w., omawiając ich przydatność w badaniach historycznych.