Recenzje i omówienia
249
Natomiast w ramach panelu Stan i perspektywy polskiego prawa archiwalnego
temat udostępniania omówił Marek Konstankiewicz (Problemy prawne dostępu
do archiwaliów, stan prawny na 1 stycznia 2013 roku). W publikowanym tekście
czytamy, iż podstawowym aktem prawnym regulującym działalność archi
wów jest ustawa z roku 1983 o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach,
jednak – jak wskazuje autor – nie jest to jedyny normatyw prawny, który wa
runkuje działalność archiwów w dziedzinie udostępniania. Mnogość aktów
prawnych mających wpływ na tę działalność (m.in. prawo obywatela do do
stępu do informacji publicznej, ustawa o ochronie danych osobowych, usta
wa o prawie autorskim) sprawia, że podstawowa działalność archiwów ule
ga komplikacji. Autor referatu postuluje harmonizację prawa archiwalnego
z innymi przepisami mającymi wpływ na wypełnianie statutowych obowiąz
ków archiwów.
Jeszcze inaczej podjęto temat w ramach panelu Stare archiwa nowe wyzwa
nia, podczas którego Hubert Wajs (Udostępnianie w formie tradycyjnej i nowocze
snej) przedstawił zmiany następujące w dziedzinie metod udostępniania, pró
bujące nadążyć i sprostać oczekiwaniom użytkownika.
W ramach panelu Wartościowanie dokumentacji omawiano przede wszyst
kim zadania, jakimi zajmuje się nadzór archiwalny i pracownicy archiwów
zakładowych, ale poruszane tematy pośrednio nawiązywały również do te
matu udostępniania. Zagadnienie to zaprezentowane zostało z trzech róż
nych perspektyw. Pierwsza z nic h to perspektywa pracownika nadzoru archi
walnego, którego obowiązują określone przez metodykę archiwalną kryteria
wartościowania. W zmieniającym się świecie, wraz z coraz szerszym otwie
raniem się archiwów na nowych użytkowników, pojawiają się również nowe
potrzeby, nowe obszary badań, co – jak pisze Sergiusz Czarnota (Perspektywa
archiwisty z nadzoru archiwalnego) – spowodowało pojawienie się nowego kry
terium: kryterium zainteresowania użytkownika. W kolejnym referacie przed
stawiona została perspektywa archiwisty zakładowego. Jarosław Orszulak
(Perspektywa archiwisty zakładowego – historyka) w swoich rozważaniach podej
muje problem trudności z przewidzeniem, co w przyszłości będzie interesu
jącym materiałem archiwalnym, a także postuluje pozostawienie w systemie
EZD całości dokumentacji. Zagadnienie wartościowania przedstawiono rów
nież z perspektywy użytkownika, który najchętniej oczekiwałby pozostawie
nia całości dokumentacji w nienaruszonym stanie, a Iwona Fischer w swo
im artykule (Perspektywa użytkownika archiwum oczami archiwisty państwowego)
konfrontuje je z realiami archiwów państwowych.
Kolejnym tematem, rozpalającym emocje podczas dyskusji archiwistów,
jest komputeryzacja i digitalizacja, problematyka, która również znalazła się
wśród zagadnień poruszanych podczas Zjazdu Archiwistów. O pozycji ar
chiwów i kierunku, w jakim powinny się rozwijać, uwzględniając przy tym
komputeryzację i digitalizację, mówią dwa referaty wygłoszone w ramach
panelu Wokół przyszłości archiwów i archiwistyki (Elżbieta Galik, Nowoczesność,