Recenzje i omówienia
245
Wydawnictwo jest pokłosiem konkursu Zostań rodzinnym archiwistą, ogło
szonego w 2013 r. przez Program I Polskiego Radia oraz Naczelną Dyrekcję
Archiwów Państwowych, mającego na celu zaprezentowanie archiwów ro
dzinnych oraz działań związanych z odtworzeniem rodzinnej przeszłości.
W ramach projektu archiwiści prowadzili audycje radiowe, w których radzili,
jak gromadzić rodzinne zbiory, jak je przechowywać, ewidencjonować, a tak
że jak prowadzić badania genealogiczne.
Na konkurs nadesłano prawie sto prac, z których jury w składzie: Robert
Górski, Grzegorz Welik i Dorota Świerczyńska, nagrodziło dziewięć, a laure
aci mieli okazję opowiedzieć o swoich zbiorach na antenie radiowej Jedynki.
Część materiałów została przedstawiona w omawianej publikacji.
Nazwiska laureatów konkursu, których zbiory w najciekawszej ich części,
w postaci skanów, zostały przedstawione w prezentowanej publikacji, poja
wiły się w tytułach kolejnych rozdziałów:
1) Monika Agopsowicz i Władysław Deńca: „Archiwum ormiańskiej rodziny”. To pamiątki rodziny Agopsowiczów (i spokrewnionych), od XVIII w.
osiadłej na Pokuciu (w Galicji i we Lwowie). Mimo licznych deportacji, prze
prowadzek, wysiedleń i dramatycznych losów, jakie były udziałem rodzin z
tamtych okolic w ostatnich dwustu latach, zachowało się całkiem sporo cie
kawych pamiątek: fotografii, listów, dokumentów. Laureaci są związani z
Fundacją Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich i tam przekazują skany ma
teriałów z rodzinnego archiwum. W publikacji pokazano m.in.: dokumenty
królewskie dotyczące miasta Halicza z XVIII w., metryki członków rodziny,
liczne zdjęcia z XIX i XX w., widokówki.
2) Anita Golańska: „Harmonia w chaosie – świadectwo z epoki z Żoli
borzem w tle”. Są to przede wszystkim piękne fotografie oraz dokumen
ty (legitymacje, świadectwa) zgromadzone przez babcię laureatki, Nelę
Wojnarowską z domu Tomczuk, pokazujące życie codzienne rodziny war
szawsk iej najpierw przed II wojną światową, potem podczas wojny i w okre
sie powojennym.
3) Aldona Młynarczuk: „Topolniccy herbu Sas z XIX i XX w.” Jest to hi
storia dwóch członków rodziny: Eugeniusza de Sas Topolnickiego i Adama
de Sas Topolnickiego (ojca i syna, żyjących w XIX i XX w.), spisana na podsta
wie zachowanych dokumentów. Prezentowane w publikacji materiały to fo
tografie, świadectwa szkolne, legitymacje, kartki.
4) Maria Romanowska: „Tryptyk czcionką malowany”, czyli historia ro
dziny męża autorki, Stanisława Seweryna Romanowskiego, oraz wywodzą
cej się z Inflant rodziny Zarako-Zarakowskich. Przedstawione tu osoby dzie
liły los wielu Polaków żyjących w XX w.: zsyłek na Syberię, walk w polskich
jednostkach na Zachodzie w czasie II wojny światowej, przyjazdu do Polski
w 1945 r. i udziału w odbudowie kraju po wojnie. Prezentowane fotografie
i dokumenty stanowią znakomitą ilustrację tych losów.