Przegląd Archiwalno-Historyczny 1 (2014) | Page 242

242 Recenzje i omówienia w tytule pojawia się e w odniesieniu do konkretnego dokumentu, tekstu li­ terackiego, konkretnej osoby. Rozważania o  kulturze radości to zawsze re­ fleksja o człowieku. Badając dokumenty, twórcy tomu odkrywają jednostkę, indywidualność i niepowtarzalność każdego istnienia ludzkiego. Rzecz doty­ czy Wschowy, ale ona staje się tu przestrzenią przykładem, kierującym uwa­ gę czytelnika ku temu, co uniwersalne. Kultura radości na ziemi wschowskiej. Obraz uroczystości, jubileuszy, wizyt go­ ści, świąt (2013) to zbiór pokonferencyjny (konferencja naukowa zorganizo­ wana została przez Stowarzyszenie Kultury Ziemi Wschowskiej i  Muzeum Okręgowe w Lesznie). Głównym wątkiem, łączącym tematycznie zebrane teksty, jest motyw kultury radości w życiu mieszkańców historycznej ziemi wschowskiej. Zebrane wypowiedzi dotyczą różnorodnych dziedzin wiedzy: teologii, historii, sztuki, literatury. Odsłaniają bogactwo dawnych obyczajów, podkreślają aktualność refleksji biblijnej na temat radości ziemskiej i wiecz­ nej, w ciekawy sposób wprowadzają czytelnika w świat świętowania, pod­ kreślając interesujące szczegóły z życia reprezentantów dworu królewskiego, szlachty, mieszczaństwa, znanych i mniej znanych rodów. Czytelnik wchodzi podczas lektury w  świat nieznany, zaskakujący, barwny. Z  licznych doku­ mentów, stanowiących źródło autorskich rozważań na temat kultury radości, wyłania się obraz życia codziennego i świątecznego konkretnych bohaterów: królów Augusta II i Augusta III, królewny Anny Wazówny, mieszczanina dru­ karza Ernesta Wilhelma Guntera, kupca Krzysztofa Floriana, ewangelików wielkopolskich i wielu innych. Opowiadana każdorazowo historia człowieka to także relacja o dziele utrwalającym pamięć o postaci, o miejscu, w którym się ono znajduje, o przedmiotach związanych z postacią. Czytelnik z cieka­ wością odkrywa więc losy związanych z przeszłością pamiątek materialnych. Odsłania się przed nim opowieść o  kościołach, rzeźbach, malowidłach, za­ bytkowych drukach. W wielu tekstach tomu – jak w szkatułce – z jednej hi­ storii wyłaniają się kolejne, dopełniające tę podstawową ciekawymi szczegó­ łami, np. refleksja o Annie Wazównie i poświęconym jej panegiryku tworzy harmonijną całość z uzupełniającymi ją uwagami o autorze, Marcinie Opitzu, zdjęciami figury nagrobka królewny, a także interpretacjami i tezami współ­ czesnych komentatorów omawianych tekstów Hugolina Langkammera (au­ tora Komentarza teologiczno-pastoralnego wszystkich listów św. Pawła Apostoła…) i tematów (Jeana Delumeau, autora Historii raju). Wszystkie elementy współ­ tworzą obraz kultury radości, spoza którego zawsze wyłania się ludzka twarz i ludzkie życie. Obserwujemy to życie, prowadzeni przez autorów kolejnych tekstów, od urodzin do śmierci człowieka, co podkreśla doskonała kompozy­ cja zbioru. Czas radości splata się w refleksji z czasem smutku, jak w ziem­ skiej egzystencji. Tom kończą wypowiedzi poświęcone śmierci, pogrzebo­ wi, tekstom o  charakterze panegirycznym na cześć zmarłego, obok radości doczesnej pojawia się więc obowiązkowo motyw szczęścia wiecznego, które niejako staje się koniecznym dopełnieniem ziemskich dokonań.