206
Michał Janeczek
(1633-1700) był pisarzem, który wzbudzał kontrowersje z powodu swych po
glądów mariologicznych.
Drukowane listy Hugona Grotiusa (1583-1645) do Israela Köhne-Jaskiego
(1573-1641) otwierają klocek oznaczony sygnaturą 01.G.65. Korespondencja
powstawała w języku łacińskim. Na zasadzie gatunkowego pokrewieństwa
dołożono tu jeszcze zbiór listów różnych osobistości słanych do poety Martina
Opitza oraz tzw. varia, czyli pisma prywatne o różnej proweniencji. Wszystkie
druki ukazały się w 1670 r. w gdańskiej oficynie Davida Friedricha Rhetego.
Ciekawą pozycją jest dwuczęściowy zbiór wierszy Deutsche Poemata…
(sygn. 01.E.25) autorstwa Martina Opitza (1597-1639). Urodzony w Bolesławcu
Śląskim poeta i teoretyk literatury podkreślał znaczenie języków narodo
wych, a jego twórczość odznaczała się kunsztowną formą. Przedrukowane
w Gdańsku przez Andrzeja Hünefelda dzieło liczy łącznie ponad 950 stron
w formacie in octavo.
Wśród utworów z kręgu literatury pięknej z pewnością warto wymienić
znane dzieło Torquata Tassa (1544-1595) pod tytułem Goffred abo Jeruzalem wy
zwolona… w przekładzie Piotra Kochanowskiego (1566-1620). Edycja, którą
posiada Archiwum Państwowe, pochodzi z krakowskiej oficyny Franciszka
Cezarego z roku 1687; nadano jej sygnaturę 01.E.29. Oprawione w białą skó
rę dzieło włoskiego poety jest dość mocno zniszczone: wiele kart (od począt
ku do I5) zostało uszkodzonych najprawdopodobniej przez gryzonie, a nie
których w ogóle brakuje w książce.
Andrzej Węgierski (1600-1649), rektor leszczyńskiego gimnazjum i zna
ny historyk reformacji, opublikował w 1646 r. w gdańskiej oficynie Andrzeja
Hünefelda modlitewnik składający się z trzech części, z których każda posiada
własną kartę tytułową. Egzemplarz archiwalny o sygnaturze 01.H.3 ma dość
poważny defekt, ponieważ w części pierwszej zatytułowanej Kaznodzieja osob
ny… brakuje początkowych 25 kart. Pozostałe dwie części – Kaznodzieja do
mowy… i Kaznodzieja zborowy… – są kompletne. Dzieło Węgierskiego zawie
ra liczne szczegóły naświetlające poglądy religijne i społeczne braci czeskich.
Pewnego rodzaju modlitewnikiem jest także Heilige Übungen… przetłu
maczony na język niemiecki przez Samuela Arnolda (1675-1711), duchow
nego Jednoty i rektora leszczyńskiego gimnazjum. Dzieło to miało trzy wy
dania; edycja leszczyńska z 1717 r., przygotowana przez warsztat Michała
Wawrzyńca I Pressera, była drugą z kolei. Archiwum Państwowe posiada eg
zemplarz szczególny (sygn. 01.H.1), albowiem według informacji zamieszczo
nej na drugiej karcie przedtytułowej recto, służył on do sporządzenia korekty
na potrzeby następnego wydania z 1748 r. (Bickerich, autor notki, twierdzi, że
podjął się jej Christian Sitkowski). Istotnie, wszystkie karty zadrukowane zo
stały przedzielone pustymi, na których zaznaczono błędy w tekście. Niestety,
w omawianym egzemplarzu brakuje końcowych stronic.
Jedną z ostatnich publikacji wydrukowanych w Lesznie w XVIII w. był
podręcznik do nauki łaciny autorstwa Jana Sereniusza II Chodowieckiego