192
Michał Janeczek
niencją kościoła św. Jana w Lesznie, lecz tylko tymi, które trafiły do Biblioteki
Kórnickiej14.
Aktami Braci Czeskich interesował się Adam Bieniaszewski, dyrektor
Archiwum Państwowego w Poznaniu w latach 2000-2004. Jego zaintereso
wania wynikały z osobistych kontaktów z naukowcami polskimi i czeskimi,
którzy słali kwerendy dotyczące wydawanych drukiem dzieł Jana Amosa
Komeńskiego. Bieniaszewski wygłaszał referaty popularyzujące wiedzę o do
kumentach Jednoty, ale starodrukom raczej się nie przyglądał15.
Słabe rozpoznanie tego, co przechowuje na regałach biblioteka Archiwum
Państwowego w Poznaniu, skutkuje m.in. tym, że Artur Jazdon w artyku
le na temat zasobów starego piśmiennictwa niemieckojęzycznego w biblio
tekach naukowych Poznania podaje ogólnikową informację, iż Archiwum
Państwowe z uwagi na przeszłość miasta gromadzi literaturę w języku nie
mieckim16. Zabezpiecza się autor przed posądzeniem o „spłaszczenie” tema
tu, wskazując na „skromne ramy tego opracowania”, jednak gdyby funk
cjonował rzetelny katalog starodruków przechowywanych w Archiwum
Państwowym i gdyby w środowisku naukowym księgozbiór ten był dobrze
rozreklamowany, to Jazdon raczej nie przepuściłby okazji do głębszej reflek
sji bibliologicznej.
Nastał czas, by sytuacja uległa wreszcie zmianie na lepsze. W paź
dzierniku 2011 r. ruszyły prace nad katalogiem starych druków Archiwum
Państwowego w Poznaniu; inicjatorami przedsięwzięcia byli dyrektor Hen
ryk Krystek i Jolanta Niezborała, kierowniczka Oddziału Udostępniania i In
formacji, a wykonaniem zajął się autor niniejszego artykułu. Zakres prac jest
bardzo rozległy: obejmuje uporządkowanie książek na półkach (przyjęta zo
stała zasada rozmieszczenia ich według formatu), ustawienie obok siebie wy
dawnictw wielotomowych, a nawet łączenie luźnych stronic w całość, odda
nie do konserwacji materiałów najbardziej tego potrzebujących, digitalizację
druków unikatowych, opieczętowanie książek, które nie miały żadnego zna
ku własności, nadawanie sygnatur; samo katalogowanie odbywa się w naj
wyższym stopniu szczegółowości, a opis zawiera następujące elementy: na
zwę osobową, cały tytuł podany w transliteracji, cały adres wydawniczy też
14 Podczas konferencji Źródła do dziejów braci czeskich w bibliotekach i muzeach polskich (Poznań-Kórnik 2004) wygłosiła referat na ten temat. Niektóre referaty były drukowane w czasopiśmie
„Biblioteka” 2005, nr 9, s. 141-181, ale tekst Karkucińskiej nie doczekał się postaci drukowanej.
15 W komunikacie wygłoszonym 27 maja 1978 r. podczas polsko-czeskiego sympozjum ko
meniologów w Lesznie Bieniaszewski zaledwie wspomniał o księgozbiorze braci czeskich prze
chowywanym w bibliotece APP. Zob. A. Piwoń, Polsko-czeskie sympozjum komeniologów w Lesznie,
„Rocznik Leszczyński” 1979, t. 3, s. 390. W 2004 r. wystąpił na konferencji Źródła do dziejów bra
ci czeskich w bibliotekach i muzeach polskich z referatem Źródła do dziejów braci czeskich w Archiwum
Państwowym w Poznaniu, jednak tekst nie został opublikowany.
16 A. Jazdon, Starsze zbiory niemieckojęzyczne Biblioteki Uniwersyteckiej i innych bibliotek nauko
wych miasta Poznania, „Biblioteka” 1997, nr 1, s. 110.