Tajne spotkania członków Rady Ligi Narodów...
141
konkursy, kiedy indziej proste zastępowanie urzędnika ustępującego obywa
telem z tego samego kraju. Bywały jednak sytuacje szczególne, jak np. rezy
gnacja Jeana Moneta ze stanowiska zastępcy Sekretarza Generalnego i prze
forsowanie na to miejsce Josepha Avenola – kolejnego Francuza, mającego
już angaż w Sekretariacie. Podczas tajnego spotkania Rady 3 lutego 1923 r.
zapobiegliwość delegata francuskiego René Vivaniani’ego napotkała niechęć
włoskiego min. Antonio Salandry, który sugerował odłożenie decyzji do cza
su efektywnego ustąpienia Moneta. Pożądaną zwłokę chciał wykorzystać
na rozważenie dalej idących reorganizacji Sekretariatu, w którym Włosi nie
byli właściwie reprezentowani. Delegat Japonii Minéitciro Adaci też widział
potrzebę pogłębionej dyskusji na temat Sekretariatu, ale sugerował w kon
kretnej sytuacji uwzględnienie zasady „senioralności” oraz zasług już po
niesionych dla Ligi. Argument ten podchwycili też James Balfour oraz Paul
Hymans z Belgii, którzy wskazywali na dwuletnią już aktywność Avenola
w Genewie, ocenianą jak najlepiej. Dominowało przekonanie, jak napisano
w protokole, że w „obecnych warunkach” znalezienie odpowiedniego kan
dydata, który „zadowoli wszystkich członków Rady i większość obecnych na
Zgromadzeniu, będzie trudne”22.
Min. Salandra nie był przekonany co do słuszności obranej procedu
ry i wstrzymał się od głosu. Niemniej Rada, jako organ de facto decydujący
w wielu istotnych sprawach personalnych, uchroniła się od pokazania istnie
jącego w jej wnętrzu konfliktu interesów. Poza wszystkim odosobnienie dele
gata Włoch, który w tym wypadku nie znalazł żadnego wsparcia wśród po
zostałych siedmiu członków Rady, pozostaje wymowne23.
Powyższe pokazuje również, że zakulisowe przygotowania dotyczące
decyzji personalnych były efektywne. Z reguły też podczas tajnych spotkań
członków Rady dochodziło do akceptacji wniosków kadrowych. Utrwaliła
się też praktyka opiniowania wszystkich wniosków tego typu, także niebu
dzących kontrowersji. Przykładu dostarcza powołanie na stanowisko dorad
cy prawnego Sekretariatu Enrique Buero, profesora prawa międzynarodowe
go, delegata Urugwaju na 41. sesję Rady (2-7 września 1926 r.), osobę bardzo
popularną „we wszystkich państwach Ameryki Łacińskiej”. Kandydatura,
uzgodniona także w gronie państw „latynoskich”, których stanowisko pre
zentował Francesco Urrutia (Kolumbia), zyskała jednomyślne poparcie24.
Spotkanie powyższe zamknęło trwającą od września 1926 r. przerwę
w tajnych spotkaniach członków Rady. Przerwę tę (zważywszy na raczej for
malny charakter narady poświęconej nominacji prof. Buero) można przecią
gnąć do 8 grudnia 1927 r., kiedy zajmowano się skargami Litwy na Polskę.
22 ASDN,
14/9887/2385; Note by the Secretary General, February 3th. 1923, Paris.
Costa Bona (L’Italia e la Società delle Nazioni, Padova 2004) rywalizacji francusko-włoskiej nie eksponuje i tego drobnego incydentu nie odnotowała.
24 ASDN, 14/9887/2385; Seance secrét..., 17 Juin 1927.
23 Enrica