Przegląd Archiwalno-Historyczny
Tom I
Poznań 2014
Zbigniew C h o d y ł a (Poznań)
Marian D r o z d o w s k i (Słupsk)
Zofia S p r y s ( Poznań)
Profesor Jolanta Dworzaczkowa
Z okazji jubileuszu 90-lecia urodzin
i 65-lecia twórczości naukowej
Pod koniec 2013 r. minęła dziewięćdziesiąta rocznica urodzin Profesor Jo
lanty Dworzaczkowej, zasłużonej badaczki dziejów kultury dawnej Polski,
a zwłaszcza polskiej reformacji oraz Wielkopolski, a w 2014 r. upływa 65. rocz
nica początków Jej twórczości naukowej. Z tych powodów warto dokładniej
przybliżyć sylwetkę oraz dorobek naukowy Jubilatki.
Jolanta Elżbieta Dworzaczkowa, z domu Essmanowska, urodziła się
28 listopada 1923 r. w Warszawie jako córka Jerzego Józefa, urzędnika war
szawskiego Urzędu Wojewódzkiego, i Janiny z Bieniasów, chłopskiej córki
z podwarszawskiej Jabłonny. W Warszawie ukończyła szkołę powszechną
i podjęła naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Królowej Jadwigi,
przerwaną przez wybuch wojny. Kontynuowała ją tam w czasie okupa
cji na tajnych kompletach i zakończyła uzyskaniem świadectwa maturalne
go w czerwcu 1942 r. W październiku 1942 r. rozpoczęła studia na tajnym
Uniwersytecie Ziem Zachodnich, odbywane pod kierunkiem takich profeso
rów, jak: Kazimierz Tymieniecki (wykład i ćwiczenia z historii średniowiecz
nej Polski i powszechnej i wykład z metodyki badań historycznych), Stanisław
Bodniak (ćwiczenia z nauk pomocniczych historii i wykład z dziejów Polski
za Jagiellonów), Władysław Kowalenko (wykłady i ćwiczenia z prahistorii
ziem polskich i dziejów Słowiańszczyzny Zachodniej), Janusz Woliński (wy
kłady z historii politycznej Polski i Europy w drugiej połowie XVII w.) i ks.
Mieczysław Żywczyński (wykład z historii Europy XVIII w., a zasadniczo
wielkiej rewolucji francuskiej). W opublikowanym o nich po sześćdziesięciu
latach wspomnieniu podkreśliła, że studia na tajnej uczelni, pomimo trud
ności z dotarciem do literatury, dawały dobre rezultaty ze względu na bliski
kontakt z profesorami. Poczucie zagrożenia z tego powodu (obawa wywiezie