Wiek zawierania małżeństw wśród ubogich i zamożnych katolików...
99
2. Charakterystyka materiału
Materiał badawczy stanowią wypisy z XIX-wiecznych ksiąg małżeństw parafii
św. Małgorzaty i św. Marii Magdaleny w Poznaniu, zdeponowane w Archiwum
Państwowym w Poznaniu. Księgi prowadzone były w tym okresie w języku
łacińskim. Materiał obejmował lata 1830-1874. Z ksiąg spisano daty ślubu, stan
cywilny nowożeńców oraz wiek w chwili ślubu. Łącznie zebrano 4448 wypisów,
w tym 2347 dla ubogiej parafii św. Małgorzaty i 2101 dla zamożniejszej parafii
św. Marii Magdaleny. Do analizy wykorzystano tylko te zapisy, które zawierały
pełne informacje o wieku i stanie cywilnym nowożeńców. Zatem, z materiału, ze
względu na niekompletność danych, odrzucono 346 zapisów, co stanowiło 7,8 %
zdarzeń.
Metody
Na podstawie informacji zebranych z ksiąg małżeństw obliczono w pierwszej
kolejności współczynniki małżeństw (WM).
a) Współczynnik małżeństw definiowany jest jako stosunek liczby małżeństw
zawartych w danym okresie do liczby ludności żyjącej w tym okresie9. Liczby
małżeństw w kolejnych badanych latach spisano dla obydwu parafii z elenchów. Różnice w wartościach współczynników małżeństw pomiędzy parafiami
zweryfikowano za pomocą testu u, przyjmując poziom istotności p=0,05 10.
b) Wiek w chwili ślubu
Na podstawie informacji o stanie cywilnym w chwili ślubu, pary podzielono
na następujące kategorie: panna- kawaler, panna- wdowiec, wdowa- kawaler,
wdowa- wdowiec. Obliczono parametry rozkładu wieku w chwili ślubu dla panien, kawalerów, wdów i wdowców oraz dla następujących kombinacji: kawaler
+ panna, wdowiec + wdowa, wdowiec + panna, kawaler + wdowa. Scharakteryzowano miary położenia (średnia arytmetyczna, mediana, moda) i rozproszenia
(odchylenie standardowe). Do obliczeń wykorzystano program STATISTICA 10.
Różnice w średnim wieku w chwili ślubu pomiędzy parafiami obliczono za pomocą
testu t-Studenta, przyjmując poziom istotności p=0,05 11. Scharakteryzowano także
procentowy udział wymienionych powyżej kombinacji par w całości materiału
oraz obliczono współczynniki korelacji wieku w chwili ślubu.
c) Roczna rytmika zawierania ślubów
J.Z. Holzer, Demografia, Warszawa 2003.
W. Oktaba, Elementy statystyki matematycznej i metodyka doświadczalnictwa, Warszawa
1976.
11
Tamże.
9
10