68
Grażyna Tyrchan, Marek Szczepaniak
Dyrekcji Archiwów Państwowych i na stronach domowych poszczególnych jednostek. Na potrzeby niniejszego referatu przeanalizowano zawartość prowadzonej
na stronie NDAP (http://www.archiwa.gov.pl) od 2009 r. „Strefy edukacyjnej”.
Składa się ona z kilku działów. Spośród nich poddano analizie zapisy w „Aktualnościach edukacyjnych” pojawiające się od początku ich istnienia, tj. od 12 maja
2010 r. do 20 maja 2013 r.3 Bogaty materiał zawierają również sprawozdania roczne
przygotowywane przez wszystkie archiwa państwowe. Ich analiza wymaga jednak
szczególnej staranności. Obowiązujący schemat sprawozdania nie przewiduje
punku poświęconego działalności edukacyjnej jako takiej. Informacje dotyczące
tej sfery występują w sprawozdaniu opisowym w kilku miejscach dokumentu,
niejednokrotnie się powtarzają, lub są wręcz „ukryte” w gąszczu innych danych.
Do analizy autorzy wybrali 30 sprawozdań rocznych archiwów terenowych za
rok 20124. Marginalne znaczenie mają informacje zawarte w sprawozdaniach
statystycznych, wobec jednostronnie wyłącznie ilościowych danych jakie zawierają. Mimo pewnych ograniczeń przyjęta baza źródłowa pozwoli, w przekonaniu
autorów, na wyciągnięcie wniosków natury ogólnej. Dotyczyć one będą mankamentów występujących w dotychczasowej działalności oświatowej archiwów
i próby sformułowania wniosków zmierzających do poprawy istniejącej sytuacji.
Dodatkowym problemem jest również niejednoznaczność nomenklatury używanej przez sporządzających sprawozdania. Często używane są pojęcia niezgodnie
z ich znaczeniem przyjętym w metodyce nauczania. Zdarza się, że te same pojęcia
oznaczają w różnych sprawozdaniach różne rodzaje działań5. Do tego tematu autorzy powrócą w dalszej części referatu. Świadomie zaniechano opisu konkretnych
sposobów realizacji różnych form działalności oświatowej, ograniczając się do
bardziej ogólnych rozważań teoretycznych. Posiadany materiał źródłowy na ogół
nie zawiera szczegółowych opisów i scenariuszy prowadzonych przez archiwa
działań.
Spośród działających w Polsce 82 archiwów państwowych, ich oddziałów
i ekspozytur, informacje o prowadzonych przez siebie w ciągu trzech lat działa Dział „Lekcje archiwalne” nie był aktualizowany od czasu założenia strony; dział „Projekty”
przedstawia informacje z roku 2009; dział „Konkursy” zawiera trzy tytuły konkursów, których współorganizatorem była NDAP (z tego strona jednego z nich jest nieczynna) oraz jeden zorganizowany
przez AP w Kaliszu; dział „Konferencje naukowe” aktualizowano ostatnio w 2011 roku. Poza tematyką referatu znalazły się działy: „O nas”, „Kształcenie archiwistyczne”, „Materiały pomocnicze”,
„Linki” i „Kontakt”, http://archiwa.gov.pl/aktualnoci-edu.html?lang=pl&template=archiwa_edu,
[dostęp: 22 maja 2013 r.]
4
W analizie pominięto sprawozdania Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej.
5
Jednym z przykładów takich nieporozumień jest druk sprawozdania statystycznego KN-1. Jego
dział 2 część D. „Edukacja i popularyzacja” wymienia m.in. „Projekty edukacyjne” dzieląc je na:
„Ogółem” i „Lekcje archiwalne”. Ze względu na jednoznaczność pojęcia „Projekt edukacyjny”
autorzy proponują zastąpienie go w druku sprawozdania statystycznego pojęciem „Działania edukacyjne” .
3