56
Grzegorz Łukomski
1940 r.). Od 1925 r. żonaty z Heleną Ponińską, miał córkę Zofię (ur. 1926), zamężną
Doerffer, oraz syna Jerzego (1928-1983)17.
Grupa organiczników wielkopolskich, chociaż nie była zbyt liczna, to jednak
opiniotwórcza, ciesząca się uznaniem rodaków, a nade wszystko bardzo aktywna
i kreatywna. Po latach pamiętnikarz rodem z Wielkopolski, a osiadły w Galicji,
Kazimierz Sczaniecki (1838-1918) określił owe działania nieco żartobliwie,
z dystansem wynikającym nie tylko z upływu czasu: „Kto rządzi Księstwem,
mówimy bez przekąsów, doktór, kobieta i para wąsów (…)”18. Do takich właśnie
postaci mających niekwestionowany, duży i ciągle rosnący wpływ na otoczenie
należał Hipolit Cegielski. Jego wielkość polega na kreowaniu pewnej szczególnej postawy życiowej. Kluczem do niej była praca codzienna i systematyczna.
Zawarte w tytule słowa Wergiliusza zamieszczone w Georgikach („labor omnia
vincit” – „praca wszystko przezwycięża”) mają swoje odniesienie także w polskiej
tradycji. Działalność Cegielskiego to był „żywot człowieka poczciwego”, wzorzec
istniejący w polskiej kulturze za sprawą Mikołaja Reja od 1558 r., a więc życie
patrioty, dobrego gospodarza i obywatela. Największą satysfakcję sprawiała mu
praca intelektualna. Pisania nie porzucił do końca swych dni. Realizował się także
w działalności społecznej i oświatowej. Natomiast przez większość potomnych
zapamiętany został jako przemysłowiec i właściciel fabryki. Bez odpowiedzi
pozostawiamy pytanie, czy byłby usatysfakcjonowany takim postrzeganiem
i oceną swojego życia? Z całą pewnością jednak polska przestrzeń kulturowa
w Wielkopolsce rozszerzyła się w latach jego aktywności publicznej. Miał w tym
zwój znaczący udział.
Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Słownik biograficzny, t. 2: 1914-1921, część 2, Koszalin
1993, s. 31-32 (biogram Grzegorza Łukomskiego).
18
J. Kozłowski, Wielkopolska pod zaborem pruskim…, s. 97. Słowa powyższe powtarzano sobie
w kręgach towarzyskich Poznania. Chodziło oczywiście o Karola Marcinkowskiego, Emilię Sczaniecką i Macieja hrabiego Mielżyńskiego.
17