Poznański Rocznik Archiwalno - Historyczny R. 16 (2013) | Page 54

54
Grzegorz Łukomski
ko jakimkolwiek koncesjom na rzecz Polaków w Poznańskiem . Sprawy polskiej bronili nieliczni . Incydentalna z perspektywy dwustronnych polsko-niemieckich stosunków wzajemnych oraz interesowna przyjaźń do Polaków zakończyła się definitywnie , a jej istotę trafnie ujął publicysta , historyk literatury i sztuki poeta i działacz polityczny , także uczestnik powstania poznańskiego 1848 r . Julian Klaczko ( 1825-1906 ), w głośnym wówczas liście otwartym zatytułowanym Niemieccy hegemoni ( Die deutschen Hegemonem . Offenes Sendschreiben an Herrn Georg Gervinus J . K . Berlin 1849 ), skierowanym do Georga Gottfrieda Gervinusa , niemieckiego liberała , a niegdysiejszego przyjaciela politycznego . Odnosząc się do antypolskiej postawy liberałów stwierdził z goryczą , iż – niezależnie od propagandowej retoryki na forum parlamentu i w prasie niemieckiej – prawdziwą przyczyną zwrotu politycznego wobec Polaków i sprawy polskiej był pospolity strach przed Rosją : (…)„ Tchórzostwo – pisał – nikczemne tchórzostwo dało nikczemną odwagę do najnikczemniejszego czynu (...) Ze strachu przed Rosją robiono nam z początku nadzieje i mówiono o wolności , ze strachu przed Rosją potem nas zdradzono i ujarzmiono !(…)” Przypomniał ponadto trwającą od wieków ekspansję na wschód ( Drang nach dem Osten ) niemieckich państw terytorialnych : Brandenburgii , Krzyżaków , Prus i Saksonii . Apelował w niej także o poczucie solidarności słowiańskiej .
Wspomnieć zatem należy jeszcze o poglądach politycznych Hipolita Cegielskiego . Były one bardzo rozsądne i ewoluowały , podobnie jak myśl i kultura polityczna grupy Wielkopolan , której był przedstawicielem – w kierunku narodowo-demokratycznym i chrześcijańsko-demokratycznym . Z biegiem lat zdominowały scenę polityczną Wielkopolski oraz całych kresów zachodnich . Do polemik politycznych włączył się Cegielski w okresie Wiosny Ludów , wykazując entuzjazm wobec wydarzeń i nadzieję na odzyskanie upragnionej niepodległości . A czasy , acz wielce obiecujące , były nade wszystko niespokojne . W Prusach kokietowano wówczas Polaków , łudząc mirażami autonomii , a nawet niepodległości , wszystko po to by zyskać ich sympatie w obliczu spodziewanej wojny z Rosją . Polscy insurgenci , a zwłaszcza oficerowie , cieszący się dobrą opinią jako profesjonaliści , mieli wesprzeć ideę zjednoczenia Niemiec pod berłem Hohenzollernów , ideę tlącą się od czasów napoleońskich . Hipolit zamieszczał więc na łamach „ Gazety Polskiej ”, teksty które wyrażały jego zapatrywania polityczne , chociaż dla kupca było to nader ryzykowne , wówczas jednak całkiem możliwe . Z drugiej strony podejmował problematykę bardzo żywą , interesującą ówczesne polskie społeczeństwo , zgodną z duchem czasu . Pisał o braterstwie ludów , solidaryzmie narodowym i wspólnocie słowiańskiej . Jego poglądy polityczne ewoluowały . Później , w okresie powstania styczniowego ( 1863-1864 ), podobnie jak wielu sobie współczesnych , liczył na pomoc państw zachodnioeuropejskich . Wolną Polskę widział w granicach sprzed 1772 r ., z uwzględnieniem zmian etnicznych , które nastąpiły od tego czasu . Można zatem zauważyć dalszy rozwój i duże podobieństwo politycznych zapatrywań