Poznański Rocznik Archiwalno - Historyczny R. 16 (2013) | Page 45

Labor omnia vincit . Życie i dokonania Hipolita Cegielskiego ( 1813-1868 )
45
przypadkach osłabione zostały próbami przejścia na bardziej nowoczesne metody gospodarowania , a także ofiarami poniesionymi w czasie powstania . Administracji udało się wykupić wiele podupadłych majątków , które odsprzedawano następnie junkrom ( pruskim właścicielom ziemskim ) oraz chłopom sprowadzanym z głębi Niemiec . Flottwell intensywnie realizował reformę uwłaszczeniową , chcąc pozyskać polskich chłopów dla rządu pruskiego i poróżnić tę grupę z ziemiaństwem . Z drugiej jednak strony pozwalał na zakładanie polskich organizacji oraz tolerował istnienie pewnych przejawów życia polskiego , jak chociażby czasopism literackich i kilku instytucji o charakterze ekonomicznym i kulturalnym .
Następcą Flottwella został w okresie zmiany kursu na bardziej wobec Polaków pojednawczy , Adolf Heinrich von Arnim-Boitzenburg ( 1803-1868 ), liberał utrzymujący z polską szlachtą i duchowieństwem stosunki towarzyskie . Już jednak pod koniec roku 1842 powołano go do Berlina na stanowisko ministra spraw wewnętrznych . Następca , Carl Moritz von Beurmann ( 1802-1870 ), przebywał w Poznaniu w latach 1843-1850 . Był solidnym urzędnikiem o przekonaniach raczej liberalnych , lecz przyszło mu działać w trudnych latach spisków i powstania ( 1846-1848 ).
Zaczęło się od wprowadzenia języka niemieckiego w sądach , w tych przypadkach , gdy powód znał oba języki . Posunięcia antypolskie dotknęły jednak przede wszystkim szkolnictwo . Już decyzją pruskich władz ministerialnych w maju 1825 r . poznańskim Gimnazjum św . Marii Magdaleny w trzech wyższych klasach językiem wykładowym został wyłącznie język niemiecki , a jedynie kilka przedmiotów – uchodzących za podrzędne w pruskich programach nauczania – nadal wykładano w języku polskim . Pod koniec 1825 r . zajmujący się sprawami oświaty prowincjonalny Konsystorz Królewski uległ likwidacji , a w jego miejsce utworzono Prowincjonalne Kolegium Szkolne . Od nauczycieli szkół ludowych i inspektorów szkolnych ( funkcje te pełnili z reguły duchowni określonych wyznań ) żądano znajomości języka niemieckiego 5 .
Bankructwo ojca i wczesna śmierć matki z pewnością ukształtowały charakter młodego Hipolita ( tego właśnie imienia używał ), usamodzielniły i uodporniły . Naukę rozpoczął w Trzemesznie , w szkole kontynuującej tradycję Collegium Tremesnensis , założonego przez Michała Kosmowskiego , tamtejszego opata Kanoników Regularnych , 4 maja 1776 r . Wówczas , do 1832 r . była to tzw . szkoła chórowa , a następnie gimnazjum . Cegielski był jej uczniem w latach 1827-1830 . Edukację kontynuował następnie w poznańskim Gimnazjum św . Marii Magdaleny ( 1830-1835 ), szkole już wówczas znanej i prestiżowej , prawdziwej kuźni pokoleń wielkopolskiej inteligencji . Był uczniem zdolnym i pracowitym , a szczególne zainteresowania przejawiał przedmiotami humanistycznymi , w gimnazjum preferowanymi , zwłaszcza językami : łaciną i greką . Jego trudna sytuacja materialna
5
B . Piotrowski , Gimnazjum św . Marii Magdaleny ( Königliche Marien- Gymnasium zu Posen ) 1815-1918 , [ w :] Szkoła św . Marii Magdaleny w Poznaniu 1302-2002 , pod red . G . Łukomskiego , Poznań 2002 , s . 65 ( w pracy obszerna lit . przedmiotu ).