Sympozja, zjazdy, konferencje, sprawozdania naukowe
245
sprawia wrażenie miejsca „z historią”. Na siedzibę głównej siedziby archiwum
oraz biblioteki uczelni przeznaczono budynek Escuelas Mayores, konstruowany
w latach 1411-1533, wyróżniający się niezwykle bogatą, misternie zdobioną fasadą,
będącą jedną z głównych turystycznych atrakcji Salamanki.
Powstanie archiwum datuje się na drugą połowę XIII w. W przypadku Salamanki, niemożliwe jest wskazanie konkretnego roku utworzenia placówki,
ponieważ nie zachował się żaden dokument, który powoływałby przy uczelni
archiwum. Pojawienie się archiwum było naturalnym wynikiem gromadzenia
przez uniwersytet dokumentacji i potrzeby jej zabezpieczenia. O długiej historii
placówki archiwalnej świadczą przechowywane w niej materiały, z których najstarszy pochodzi z roku 12433. Ogólna liczba średniowiecznych, powstałych do
1500 roku dokumentów, wynosi 2884.
Pierwsza oficjalna wzmianka o istniejącej już placówce archiwalnej pochodzi
z roku 1422 i znajduje się w konstytucjach papieża Marcina V5. W dokumencie
wspomina się o skrzyni, w której mają być przechowywane konstytucje i wszelkie
nadane przywileje. Kolejna, ogólna wzmianka o archiwum pojawia się w statutach uczelni z roku 1561. Także w tym okresie, konkretnie w roku 1563, spisano
pierwszy inwentarz przechowanych w archiwum dokumentów, którego twórcą był
jeden z ówczesnych wykładowców uniwersytetu – Juan de Andrada.
Obszerniejszą informację dotyczącą funkcjonowania archiwum można znaleźć
dopiero w kolejnych statutach uczelni z roku 1594. W dokumencie zaleca się, aby
przeznaczono osobną skrzynię na „papiery, księgi, przywileje i rozporządzenia Uniwersytetu”, a jakiekolwiek wypożyczenia odnotowywano w specjalnym inwentarzu,
co miało uchronić akta przed zagubieniem. W statutach znajduje się także wzmianka
o tym, kto ponosi odpowiedzialność za przechowywane materiały, a także wysokość
wynagrodzenia, które powinno się wypłacać za zajmowanie się dokumentacją6.
Współcześnie, na model archiwalny Uniwersytetu w Salamance składają się:
Archiwum Historyczne gromadzące zasób kwalifikujący się do trwałego przechowywania;
Archiwum Centralne Rektoratu zajmujące się dokumentacją powstałą w toku
działalności organów centralnych uniwersytetu;
Archiwum Przejściowe, które przejmuje dokumentację z Archiwum Centralnego Rektoratu oraz archiwów poszczególnych wydziałów;
3
Mowa o dokumencie Ferdynanda III, w którym władca zatwierdza powstanie w Salamance
szkoły wyższej, sygn. AUSA,C.1,1.
4
M. Á. Jaramillo Guerreira, Documentación medieval en el Archivo universitario salamantino,
[w:] Miscellanea Alfonso IX, Salamanca 2011, s. 333.
5
Constituciones del Estudio de Salamanca y otros documentos, 1422-1481, sygn. AUSA
MS,208.
6
Proceso o expediente de elaboración de los estatutos redactados por el claustro de la Universidad,
a instancias del visitador regio Don Juan de Zúñiga, del Consejo de Su Majestad y de la Inquisición,
Salamanca, 13.06.1594, sygn. AUSA 2885,4, karta 68.