206
Recenzje i noty bibliograficzne
miasta ( konkretnie 5822 gmachy publiczne i budynki mieszkalne ). Olbrzymie straty zanotowano zwłaszcza w obszarze Starego Miasta . Odbudowa rozpoczęła się w niezwykle trudnych warunkach , przy olbrzymich brakach materiałowych . Zakończyła się jednak sukcesem . Jak pisze K . Stryjkowski „„ poznańskie wzorce i poznańskie tempo ” stały się wzorcem dla innych ośrodków , w tym także stolicy . Władze miasta oraz architekci tworzyli jednocześnie projekty i wizje „ nowego Poznania ”. Autor przedstawił zagadnienia te obszernie i wnikliwie . Wiele planów urbanizacyjnych ocenił pozytywnie ; miały one charakter życzeniowy , nie liczący się z możliwościami inwestycyjnymi miasta w tym czasie . Nie udało się nawet wyeliminować „ niemieckich budowli i symboli ”. Wyraźnie odczuwano – jak pisze Autor – brak ludzi i sprzętu ; nie udało się także wykorzystać jeńców i cywilów niemieckich .
Rozdział VI traktuje o Odbudowie życia gospodarczego . Autor stawia tezę , że na stan gospodarki miasta ( zwłaszcza przemysłu ) decydujący wpływ miały dwa czynniki : 1 . Działania zbrojne i związane z tym zniszczenia ; 2 . Działalność oddziałów Armii Czerwonej – grabież , demontaż i wywózki całych zakładów , traktowanych jako zdobycz wojenna , pojęcia którego respektowania domagali się wszyscy wojskowi radzieccy . Szkody trudne do oszacowania , ale bardzo realne i widoczne . Uruchamiane zakłady przemysłowe miały w pierwszej kolejności pracować na potrzeby wojska i frontu . Był to niejednokrotnie podstawowy argument na pozostawienie w przedsiębiorstwach zapasów surowców i urządzeń . Tak np . stało się z Zakładami Cegielskiego , czy fabryką „ Stomil ” na Starołęce . Trudności pogłębiła jeszcze nacjonalizacja , do której – co ciekawe – władze miejskie miały początkowo zdecydowanie negatywne nastawienie . Handel i usługi odbudowywano rękami inicjatywy prywatnej ; powstawały hotele i restauracje . Wznawiano rzemiosło i działalność cechów , powstawały różnego rodzaju spółdzielnie („ Pracowników Kolejowych ”, „ Robotnik ” itp .).
Rozdział VII obejmuje problemy reaktywacji struktur szkolnictwa wyższego , oświaty , kultury i sportu . Już w styczniu 1945 r . w Krakowie ukonstytuowała się Tymczasowa Komisja Administracyjna Uniwersytetu Poznańskiego i akademii Handlowej . Jej Ministerstwo Oświaty powierzyło reaktywowanie szkół wyższych na terenie Poznania . W marcu 1945 r . rozpoczął działalność Uniwersytet Poznański z rektorem prof . Stefanem Dąbrowskim . Wznowiły działalność szkoły podstawowe ( pierwsza 12 lutego na ul . Jackowskiego ) oraz średnie – w marcu 1945 r . działały już gimnazja męskie : Marcinkowskiego i Bergera , oraz żeńskie : K . Potockiej i generałowej Zamojskiej . Spontanicznie odtwarzano i powoływano placówki kultury , kluby sportowe , remontowano boiska , hale i przystanie .
Cały proces odbudowy różnych dziedzin gospodarki i kultury odbywał się w warunkach niewystarczającej aprowizacji ( której nie był w stanie poprawić wprowadzony system rozdzielnictwa ) i braku mieszkań i dostatecznego dostępu do świadczeń medycznych . Właśnie o warunkach życia mieszkańców traktuje