204
Recenzje i noty bibliograficzne
lub znane tylko w ograniczonym stopniu materiały , dotyczące np .: obozów jenieckich i cywilnych , skutków stacjonowania w mieście oddziałów Armii Czerwonej , spraw aprowizacji , bezpieczeństwa , planów urbanistycznych Poznania i in . Uzupełnił , poprawił , a niekiedy obalił hipotezy stawiane przez literaturę lat 80 . ( S . Okęcki , Z . Szumowski , T . Świtała ). K . Stryjkowski przeprowadził bardzo dokładnie kwerendy w AP w Poznaniu , Koninie , Gnieźnie , Żabikowie , uzupełnione poszukiwaniami w AAN w Warszawie i w oddziale Bundesarchiv w Bayreuth . Archiwalia zostały wsparte innymi materiałami źródłowymi , zwłaszcza ówczesną prasą poznańską oraz licznymi wspomnieniami .
Konstrukcja pracy jest przejrzysta i logiczna , ma charakter rzeczowo-chronologiczny : monografia została podzielona na osiem rozdziałów , obejmujących wszystkie , najważniejsze aspekty życia miasta w opisywanym okresie . Rozdział I nosi tytuł Walki o Poznań , ale prócz opisu i analizy walk , dwa jego podrozdziały zostały poświęcone zagadnieniom ewakuacji i ucieczki ludności niemieckiej oraz szpitalnictwu wojskowemu w czasie i po zakończeniu bitwy o Poznań . Jest to jeden z podstawowych rozdziałów książki , został bardzo dobrze opracowany faktograficznie i merytorycznie . Na uwagę zasługuje kwestia liczebności niemieckich sił zbrojnych w Poznaniu , budząca dość żywe spory w literaturze przedmiotu . W czasach PRL polscy historycy wielkość tych sił ciągle podnosili by dojść do mało wiarygodnej liczby 60 000 . Miało to podnieść rangę i znaczenie bitwy o Poznań . Dane niemieckie oraz najnowsze badania polskie oscylują w granicach 12-15 000 . Jeżeli jeszcze dodać oddziały Volkssturmu , to ta ostatnia liczba wydaje się wydaje się do przyjęcia . Autor przychyla się także do tych ustaleń , wskazując jednocześnie na zróżnicowanie pod względem wartości bojowej poszczególnych formacji , oddziałów i grup niemieckiego wojska . Za najlepiej wyszkolone i wartościowe uznał : 5 . Szkołę Podchorążych Werhmachtu ( odcinek wschodni ) oraz Grupę Bojową SS ( odcinek zachodni ); ta ostatnia miała charakter interwencyjny i nigdy nie walczyła w całości . Po zamknięciu pierścienia okrążenia wokół Poznania ( 25 stycznia ), żołnierze niemieccy mogli jedynie liczyć na „ most powietrzny ”, przy pomocy którego można było zaopatrywać twierdzę w amunicję i żywność ( ok . 257 ton ). Do bezpośredniego szturmu miasta dowództwo radzieckie wyznaczyło dwie dywizje : trzy wspierały atak pośrednio ( artyleria , lotnictwo ). Walki prowadzone na ulicach miasta były ciężkie i krwawe ; ich finałem był szturm na Cytadelę poznańską . W walkach brali udział także polscy ochotnicy ( tzw . cytadelowcy ). Autor krytycznie ustosunkował się do informacji pojawiających się w literaturze przedmiotu , że część z nich została przejęta przez żołnierz radzieckich w „ łapankach ” i szła na Cytadelę „ pod bagnetami ”.
Rozdział II został zatytułowany „ Poznań obozowy ”, w którym Autor przedstawił funkcjonowanie obozów jenieckich oraz dla internowanej ludności cywilnej ( zarówno niemieckiej , jak i pochodzenia polskiego ). Tutaj też pokazano próby „ odniemczania ” miasta , a więc zacierania śladów okupacji w Poznaniu . Ten