Recenzje i noty bibliograficzne
189
Zwrócono przy tym uwagę na brak czytelnych kryteriów w doborze zamieszczanych w opracowanich nazwisk . Dysproporcje występują często nie tylko w okresach chronologicznych , ale w różnych obszarach życia politycznego i społeczno-gospodarczego . Mankamentem dość powszechnym jest prezentowanie wręcz potoku nazwisk osób odgrywających tylko drugo- a nawet trzeciorządną rolę w życiu publicznym ; wydaje sie , że korzystniejsze było przeniesienie ich do przypisów . Dochodzi przy tym do tego , że nazwiska są niekiedy przekręcane lub nie są uzupełniane imionami cytowanych ludzi 5 . Oddzielny , bardzo istotny w tego typu opracowaniu problem stanowi nazewnictwo ulic , a właściwie dości częste jego zmiany , jakich dokonywano na przestrzeni lat po zakończniu wojny . Zdarzały się wcale nierzadko przypadki , że używano w tekście nazw już , albo jeszcze nie obowiązujących w danym okresie czasu ; czasami podawano ( w nawiasach ) tylko obowiązujące aktualnie nazwy . W przypadku tego miasta było to tym istotniejsze , że w większości przypadków tworzono nazwy całkowicie nowe , odpowiadające obowiązującym w tym okresie tendencjom i wymogom sytuacji politycznej . Tak więc nie zabrakło od początku , jak zresztą w wielu innych polskich miastach , ulic m . in . Marszałka Stalina , Bieruta , Marksa , Roli Żymierskiego , Świerczewkiego , Związku Walki Młodych 6 . Obok nich pojawiły się wtedy jednak także ulice o odmiennej prowieniencji , jak np . Częstochowska , 3 Maja , Osóbki Morawskiego , Więźniów Oświęcimia , Wileńska 7 . Później , na początku 1951 r . dokonano korekt , m . in . w obrębie tych ostatnich , i tak np . ulicę 3 Maja zamieniono na Dzierżyńskiego , a Częstochowską na Komuny Paryskiej 8 . Wykaz ten uzupełniało jeszcze kilkanaście dalszych ulic , których nazwy miały upamiętnić zasłużonych dla nowego systemu działaczy politycznych , jak , np . Buczek , Nowotko , Marchlewski . Z nieznanych do końca powodów , ulicę Żymierskiego zamieniono wkrótce na Bohaterów Stalingradu , Warszawską na Karola Marksa , a poświęconą przybyszom ze wschodu
5
W części I . dot . walk o Piłę , problem ten dotyczny wiekszości cytowanych niemieckich oficerów . Doradcą i lekarzem osobistym Himmlera był SS-Gruppenfuehrer dr Karl Franz Gebhardt ( 1897-1948 ), szefem sztabu Karl-Guenther von Hase ( 1917- ) po wojnie dyplomata i szef stacji telewizyjnej ZDF ( współautor publikacji Die Soldaten der Wehrmacht , Herbig 1999 ). Nazwisko dowódcy twierdzy , płk . Heinricha Remlinerga , podawane jest ( także błędnie ) jako Remmlinger . Nie podano nawet imion płk . von Bernsdorfera i płk . Gieselera .
6
Archiwum Państwowe w Poznaniu ( dalej : APP ), Komitet Powiatowy PPR w Pile , sygn . 8 , k . 3 ; decyzje w tej sprawie uchwalono w dniu 3 lipca 1945 r . na pierwszym zebraniu Miejskiej Komisji Porozumiewawczej Stronictw Politycznych ; wtedy też plac Hindenburga nazwano pl . Armii Czerwonej .
7
APP , Państwowy Urząd Repatriacyjny ( dalej : PUR ) w Poznaniu , sygn . 743 ( Wykaz nieruchomości miejskich poniemieckich w powiatach : Chodzież , Czarnków , Piła , 1946 ), k . 4-8 ; poza tym wiosną funkcjonowały jeszcze niekiedy niemieckie nazwy placów i ulic , np . pl . Elisenau , ul . Tannenweg .
8
APP , Przydium Wojewodzkiej Rady Narodowej ( dalej : WRN ) w Poznaniu , syg . 139 ( Zmiany nazw ulic i placów w województwie poznańskim , 1949-1953 ); uchwała nr 11 MRN w Pile z dnia 27 kwietnia 1951 r .; wtedy także niewielką , peferyjną ulicę Rycerską ( Staszyce ) przemianowano na Marclego Nowotki .