182
Recenzje i noty bibliograficzne
Prymas Polski August Hlond , minister spraw wewnętrznych , późniejszy premier gen . Felicjan Sławoj Składkowski , oraz serdecznie witani Polacy mieszkający w Niemczech . Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Ujście wróciło do roli granicznego miasta z siedzibą komisariatu Straży Granicznej . Ważnym elementem życia gospodarczego miasta była huta szkła . W okresie Polski Ludowej stanowiła główne skojarzenie z Ujściem .
Wydana w bieżącym roku książka stanowi ważny element obchodów jubileuszu 600-lecia miasta . Praca jest interesującym zbiorem szkiców dotyczących wybranych zagadnień z dziejów Ujścia . Nietrudno zauważyć duże zróżnicowanie wartości historycznej poszczególnych rozdziałów . Na tle pozostałych wyróżniają się te opracowane przez zawodowych historyków , wykorzystujących aparat badawczy . Dotyczy to przede wszystkim Marcina Hlebionka i Henryka Zimniaka oraz w pewnych aspektach Marka Fijałkowskiego i Marzeny Rybarczyk . Autorzy wykorzystali dotychczasową literaturę przedmiotu , wykonali obszerną kwerendę źródeł archiwalnych i ( lub ) archeologicznych oraz skorzystali z relacji mieszkańców Ujścia i okolic . Dowodem są obszerne i szczegółowe przypisy . Skrótowo potraktowany został okres zaborów , dwudziestolecia międzywojennego oraz tzw . najnowsze dzieje . Wymagałyby one szerszego opracowania na podstawie istniejącej literatury oraz źródeł archiwalnych przechowywanych w archiwach państwowych w Bydgoszczy , Poznaniu i Pile , archiwach kościelnych , sądowych , a także w oparciu o dokumentację urzędów administracji , placówek oświatowych , kulturalnych , zakładów itp . Również rozdziały poświęcone „ sztandarowym ” punktom na planie miasta , tj . hucie szkła i górze Męki Pańskiej , można by uzupełnić szerszym badaniem źródeł archiwalnych . Ciekawe informacje rodzinno-prywatne przekazał autor części poświęconej Kazimierzowi Pietraszakowi . Szkoda , że brak ( jak pisze Mikołaj Pietraszak Dmowski ) dokumentów odnośnie jego działalności urzędowej jako burmistrza granicznego miasta .
Walory poznawcze książki podnoszą liczne ilustracje , mapki , zestawienia . Jasny i przejrzysty jest też podział chronologiczno-tematyczny . Każdy rozdział z osobna stanowi odrębną zamkniętą całość . Ale dopiero zapoznanie się z wszystkimi częściami opracowania daje pogląd na dzieje miasteczka w pewnej ciągłości historycznej , ze zwróceniem szczególnej uwagi na ważne wydarzenia , postaci i miejsca . Można mieć nadzieję , że rocznicowa publikacja zachęci historyków do tworzenia nowych , rozszerzonych i uzupełnionych opracowań monograficznych tego małego , ale znaczącego w historii naszego kraju miasta .
Barbara Bielawna ( Poznań )