Poznański Rocznik Archiwalno - Historyczny R. 16 (2013) | Seite 153
Nauka polska w programie obchodów milenijnych w Poznaniu
153
struktur wspólnoty terytorialnej w pierwsze organizacje państewek plemiennych,
a następnie pomiędzy wiekami VII i IX powstanie kilkuplemiennych organizacji
państwowych. Teorię te potwierdzają w pewnym stopniu źródła pisane. Tzw.
Geograf Bawarski w swoim opisie terytoriów na północ od Dunaju wspomina
polskie formacje państwowo-plemienne oraz podaje liczbę ich grodów: Ślązanie,
Dziadoszanie, Bobrzanie, Gołężyce, Opolanie, Wiślanie, Goplanie /Goplani/,
w Żywocie św. Metodego wspomniany jest „potężny książę na Wiśle”, który powiązany został z legendarnym królem Popielem, kronika Galla-Anonima na wiek
IX datuje początek władzy Piastów w państwie Polan. Nie można zatem mówić
o początkach Państwa Polskiego w latach 963-966, gdyż udokumentowaną jest
ciągłość państwowości na ziemiach polskich nawet na dwa stulecia wcześniej.
Świętowanie Millenium omówione zostało na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze na poziomie organizacyjno-państwowym, gdzie podkreśla się zakończenie
przez Mieszka I „zbierania ziem etnicznie polskich” i ostatecznego stworzenia
Państwa Polskiego pod przywództwem pierwszego pewnego historycznie władcy. Z drugiej strony, co w propagandzie Kościoła katolickiego podkreślane było
najczęściej, pojawiła się kwestia wprowadzenia do Polski chrześcijaństwa, co
wiązane jest z podźwignięciem życia państwa na wyższy poziom cywilizacyjny
i wpisanie go w krąg europejski. Bardzo ważnym efektem zmiany religii było
zjednoczenie państwa poprzez wprowadzenie rytuałów i hierarchii, których
pogaństwo nie posiadało. Przyjęcie chrztu zabezpieczyło również Polskę przed
inwazją niemiecką3.
W propagandzie kościelnej niezwykle istotnym były również listy i przemówienia wygłaszane w związku z obchodami milenijnymi, w których propagowano
dokonania Kościoła katolickiego w tworzeniu i zespalaniu Polski w czasie jej
istnienia. List Pasterski Episkopatu Polski na Tysiąclecie Chrztu Polski na dzień
30 stycznia 1966 roku zawiera w sobie przegląd przez historię Kościoła w Polsce
od czasów chrztu Mieszka I, przez ustanowienie pierwszego biskupstwa i zorganizowanie polskiej metropolii w Gnieźnie, a następnie powiązanie jej z biskupstwami
w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Podkreślana była również działalność
misjonarzy takich jak św. Wojciech, biskup Stanisław Szczepanowski czy biskup
krakowski Wincent Kadłubek. Przedstawione zostały dzieje Polski chrześcijańskiej, która dzięki umiłowaniu Najświętszej Marii Panny i Łasce Bożej przetrwała
tysiąclecie swego istnienia4.
W ramach obchodów millenijnych w Poznaniu odbywały się również spotkania i uroczystości, podczas których dokonywano odczytów przemówień przygotowanych specjalnie na tę okazję. Podkreślano w nich zasługi wprowadzenia
Tamże, sygn. OA XIII789, „Biuletyn centralnego Komitetu Obchodu Tysiąclecia Chrztu Polski”,
nr 1 / OA XIII789.
4
Tamże, „List Pasterski Episkopatu Polski na Tysiąclecie Chrztu Polski na dzień 30 stycznia
1966 r.”
3