„... Droga obowiązku honoru , cnoty i popędów szlachetnych ...”... 15
Po śmierci Cegielskiego w sądzie odbyło się ogłoszenie jego testamentu 5 .
Najwięcej miejsca w swej ostatniej woli Hipolit Cegielski poświęcił swym małoletnim dzieciom . Dla nich Cegielski wyznaczył opiekunów do czasu osiągnięcia przez nie pełnoletności . Chciał , by wychowaniem Stefana i Zofii zajęli się : Marceli Motty , szwagier testatora oraz Władysław Bentkowski , jego wieloletni przyjaciel . Temu ostatniemu powierzył także funkcję administratora całego majątku do czasu uzyskania przez syna pełnoletności . Cegielski pragnął , by Stefan mieszkał w domu rodzinnym Cegielskich , a po osiągnięciu pełnoletności zajął miejsce ojca w fabryce . Stefanowi przypadła także biblioteka Hipolita Cegielskiego .
Dużo miejsca testator poświęcił swej „ Fabryce Machin w Poznaniu ”. Dokładnie określił w testamencie kto ma zarządzać fabryką do czasu , gdy syn będzie mógł przejąć jej stery .
Hipolit Cegielski w swej ostatniej woli wymienia przedmioty , które stanowiły dla niego szczególną wartość : są to drewniany krzyżyk , który należał do jego matki oraz portret i fotografia żony .
W czasie swojego życia Hipolit Cegielski współtworzył i działał w wielu towarzystwach . Najbliższe jego sercu było Towarzystwo Naukowej Pomocy 6 , któremu w testamencie przyznał dwadzieścia talarów rocznie do czasu pełnoletności syna .
Obok swych dzieci Hipolit Cegielski w testamencie wymienia inne osoby : swego siostrzeńca – Narcyza Welzanta , Marię Graczyńską oraz Antoniego Balcerzaka . Na ich rzecz czyni zapisy .
W swej ostatniej woli Hipolit Cegielski nawiązuje do instrukcji napisanej przez siebie i pozostawionej w opieczętowanej kopercie pomiędzy swoimi papierami . W treści testamentu odwołuje się do wskazówek zamieszczonych w instrukcji , a dotyczących wychowywania dzieci , zarządzania fabryką jak i spłacenia sióstr przez Stefana . Niestety instrukcja , podobnie jak i całe archiwum rodzinne Cegielskich uległo zniszczeniu podczas II wojny światowej .
Hipolit Cegielski zmarł 30 listopada 1868 r . w Poznaniu . Jego uroczysty pogrzeb odbył się 3 grudnia . Został pochowany na cmentarzu świętomarcińskim . Jego grób nie zachował się do naszych czasów . Obelisk poświęcony Hipolitowi Cegielskiemu wraz z ziemią z miejsca jego wiecznego spoczynku znajduje się na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu , na Wzgórzu Św . Wojciecha .
5
Adnotacja o tym z datą 1 grudnia 1868 r . oraz podpisami asesora sądowego Harmenunga i referendarza Mizerskiego na pierwszej stronie testamentu .
6
H . Cegielski działał w Towarzystwie od 1846 r ., dwa lata później został jego wiceprezesem . Zajmował się tam sprawami finansowymi oraz przydzielaniem stypendiów uzdolnionej młodzieży męskiej .