Próby reformowania partii w aktach komitetu wojewódzkiego PZPR...
129
Wkrótce też doszło do konfliktu z Komendantem Wojewódzkim Milicji
Obywatelskiej [dalej: MO] płk Henrykiem Zaszkiewiczem i jego zastępcą Stanisławem Koniecznym, którym Najwyższa Izba Kontroli zarzucała nadużycia
finansowe. Otwarte wystąpienie przeciwko tym prominentnym funkcjonariuszom
było szczególnie ryzykowne ze względu na ich powiązania z lokalnymi elitami.
Płk Zaszkiewicz był szefem milicji w województwie poznańskim od 1971 r.
Służył przez całe swoje zawodowe życie w cywilnych służbach specjalnych,
przechodząc przez wszystkie szczeble kariery w UB i SB, od wartownika Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rawiczu, przez różne wydziały
i kierownicze stanowiska w Służbie Bezpieczeństwa, aż do stanowiska Komendanta Wojewódzkiego MO w Poznaniu12. Silną pozycję zawdzięczał znajomości
z czasów zwalczania podziemia niepodległościowego na Białostocczyźnie z gen.
Mirosławem Milewskim, wieloletnim zwierzchnikiem cywilnego wywiadu PRL,
a od 1980 do 1985 r. członkiem KC, ministrem spraw wewnętrznych, członkiem
Biura Politycznego13.
Zapowiedzią konfliktu było już to, że Komendant MO nie zasiadł w egzekutywie
KW PZPR, co dotychczas było normą. Już na pierwszym jej posiedzeniu 29 lipca
1981 r. „I sekretarz poinformował członków Egzekutywy o zarzutach, jakie NIK,
kontrola MON stawia Komendantowi Wojewódzkiemu MO H. Zaszkiewiczowi
i jego zastępcy St. Koniecznemu o nadużywaniu stanowisk służbowych w celu
osiągnięcia korzyści materialnych. Sprawy zostały skierowane przez Prokuraturę
Wojewódzką do Prokuratury Generalnej. Egzekutywa podjęła uchwałę zobowiązującą I sekretarza KW do podjęcia działań w celu odwołania tow. tow. Zaszkiewicza i St. Koniecznego z zajmowanych stanowisk”14. Z czasem konflikt ten stał
się pretekstem do odwołania Edwarda Skrzypczaka. Niedługo później znalazł on
zatrudnienie w polonijnej firmie w Nigerii, a płk Zaszkiewicz, któremu zapewniła
chwilową ochronę znajomość z gen. Milewskim znalazł się w na niejawnym etacie
kontrwywiadu w ambasadzie PRL w Moskwie15. Kolejny I sekretarz KW PZPR
w Poznaniu, gen. Edward Łukasik objął stanowisko zgodnie z dotychczasową
praktyką nominacji centralnej, przegłosowanej bez sprzeciwu przez lokalny aparat16. Sytuacja w Poznaniu od czerwca 1981 do wiosny 1982 r. była wyjątkowa
i pokazywała jak duże zmiany nastąpiły w kraju. Były to także zmiany w samej
partii. Warto przyjrzeć się tym wydarzeniom ze względu na ich charakter, oraz
dlatego, że zachowały się także źródła pokazujące sytuację w partii w tym okresie.
Bez precedensu było z pewnością opublikowanie w drugim obiegu wspomnień
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu, Akta osobowe funkcjonariusza, sygn.
059/7125 (23472/VI)
13
„Krytyka. Kwartalnik Polityczny”, Warszawa 1984, nr 18, s. 127, 144,146-147.
14
APP, KW PZPR Poznań, Protokoły posiedzeń egzekutywy KW, sygn. 491-492.
15
M. Mikołajczyk, Ruch Generała, „ NIE”, 2008 r. nr 32, http://www.nie.com.pl/art19608.htm
[dostęp: 14 listopada .2011 r.].
16
APP, KW PZPR Poznań, Protokoły posiedzeń egzekutywy KW, sygn. 496, k. 60-67.
12