125
POZNAŃSKI ROCZNIK
ARCHIWALNO-HISTORYCZNY
ROCZNIK XVI (2013)
ARTUR BĄDKOWSKI
(Poznań)
PRÓBY REFORMOWANIA PARTII
W AKTACH KOMITETU WOJEWÓDZKIEGO PZPR
W POZNANIU W LATACH 1981-1982
Powstanie NSZZ „Solidarność” wywarło olbrzymi wpływ na PZPR. Musiała
ona jako partia rządząca zająć stanowisko wobec ruchu społecznego na taką skalę.
W Wielkopolsce miały wówczas miejsce wydarzenia bez precedensu w historii
PZPR. Rzeczywiste wybory spośród 4 kandydatów na konferencji wojewódzkiej
z konkursowymi przesłuchaniami osób ubiegających się o to stanowisko transmitowane przez prasę i telewizję musiało robić wrażenie na opinii publicznej. Dość
powiedzieć, że badacz dziejów lokalnych struktur partii musi uznać okoliczności
tych wyborów za kuriozalne. Wybór I sekretarza KW w Poznaniu – Edwarda
Skrzypczaka wbrew partyjnej centrali był przejawem działania tzw. struktur poziomych i generalnie próby demokratyzacji partii bez wprowadzenia takich zmian
w całym systemie politycznym PRL1. Edward Skrzypczak wybrany lokalnie,
musiał uzyskać poparcie Warszawy, ale jak pokazały wydarzenia w tym gorącym
okresie najwyższe władze partyjne musiały uwzględniać takie lokalne inicjatywy.
Pokazuje to, jak zniuansowana musiała być ówczesna polityka władz partyjnych.
Tadeusz Grabski, który reprezentował władze centralne i dotychczasowy model
działania PZPR stał się poniekąd ofiarą tych wydarzeń. Jego zachowanie podczas
Wojewódzkiej Konferencji Sprawozdawczo-Wyborczej w Poznaniu od 24 do
26 czerwca 1981 r. pokazało, jakim szokiem dla „twardogłowych” w partii mogły
być ówczesne wydarzenia2. Ostatecznie Edward Skrzypczak zajął fotel I sekretarza3
i zaczął sprawowanie tej funkcji w sposób dość nieszablonowy. Jego posunięcia
były zapewne wynikiem specyficznej, odbiegającej od dotychczasowych I sekretarzy Komitetu Wojewódzkiego mentalności, ukształtowanej w inteligenckiej
„Krytyka. Kwartalnik Polityczny”, Warszawa 1984, nr 18, s. 124-126.
Tamże, s. 124-125.
3
Archiwum Państwowe w Poznaniu [dalej: APP], Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej
Partii Robotniczej w Poznaniu [dalej:] KW PZPR Poznań, Protokoły Konferencji SprawozdawczoWyborczej KW PZPR, sygn. 26-28.
1
2