5
Daardie jare was die naaste winkel aan
Rykman die een in Op-die-berg. Om en by
120 kilometer en twee bergpasse weg.
“Maar hy ry nie. En elke dag praat ek
harder. Maar hoor is min. En Meneer, toe
hy gistermiddag nog nie gery het nie, toe
hou ek laasnag terug. Va’more toe ry hy. Kyk,
daar loop sy spore.”
As ek op ouderdom tagtig bereid is om
my fiets op te neem om 120 kilometer agter
’n pakkie twak aan te ry, bloot omdat ek die
vreugdes van die vlees ontsê word, loop my
besigheid klopdisselboom.
So kom ek laatmiddag op Wally en
Henriette se plaas De Vloeren aan.
Henriette sê met die afpakslag, “Kyk daar!”
Dotjie, die fox terrier, kom met haar
ronde lyfie aangedraf. Kort op haar hakke
volg ’n swart-en-wit skaaplam. “Dis
Frikkie,” stel Henriette my aan die hanslam
bekend. “Hy’t vir Dotjie aangeneem as sy
ma. En slaap nou saam met Mamma op ons
bed. Maar die outjie is nog nie lekker ge-
house train nie ...”
Stories. Die waarheid gelieg, óf die lieg
waargepraat. Maak nie saak nie. Stories
gee kleur. En viooltjies in die voorhuis is
ongetwyfeld blou en rooi.
Met dié wete in my hart, druk ek Dulcie
(ons Hilux 6-silinder, 4-liter petrol) se ruim
voorstewe vroegoggend teen Skitterykloof
uit, die Koue-Bokkeveld in. Op pad na
Jamaka, ’n organiese vrugteplaas wat spog
6
met mango’s. Ja, mango’s in die Sederberge
skuins anderkant Algeria.
Die son kom reg agter ons op en met die
stof uit daardie rigting belig, lyk dit asof
ek en Dulcie deur ’n stralekrans omgeef
is. ’n Goeie teken vir die opspoor van die
oorvertelbare.
Halfpad teen Katbakkies se onmoontlike
steilte af, word die Rietrivier sigbaar. Dit
is hier waar die digter Boerneef vertel
van hoe hy as kind gedurende die vroeë
wintermaande die skaap vanuit die ysige
Bokveld moes afjaag na die laerliggende en
warmer Karoo. By die Rietrivier aangekom,
moes gekyk word of die voorbok deur die
rivier sou loop. Loop die bok deur, volg die
skaap. Verseg die bok ...
Vreemd. Gedurende die oujare was
die voorbok ’n bate. Vandag is hy ’n las, ’n
belhammel (wat natuurlik met die klok om
sy nek óók ’n tropleier is).
Só was daar vanmelewe die gesegde
om “Iemand ’n pas na die Koue Bokkeveld
te gee”. Dit het beteken daardie persoon
is ter dood veroordeel. Tot vandag toe
praat ons van oorledenes as bokveld
toe. Seker vanweë daardie geweste
se ongenaakbaarheid.
En ongenaakbaar is die stuk grondpad
waar jy links hou by Matjiesrivier, in
plaas van reguit aan oor Eselbank na
Wuppertal. Dulcie skud en skommel en
kreun oor die sinkplaatpad. Toe die ou
haar lyf op een kol bykans dwars in die
gepuinde pad gooi, skakel ek oor na viertrek.
Verby die Stadsaalgrotte kotiljons my
tande. Ek wil eers van plan verander en
eerder by Kromrivier se Nieuw Brew-
bierbrouery die handdoek ingooi, maar
vir die vryskutskrywer is pligsversuim
’n onbekostigbare luuksheid. Netsó by
Cederberg Wines se proelokaal op die plaas
Sanddrift waar die wingerdstompe knoetsig
hul herfsblare teen die oggendson afwys. Op
pad terug sal ek daar inval, belowe ek my.
Skaars verby die Algeria Kampeerterrein,
of die pad na Jamaka swaai links weg.
“En vir iemand soos ek wat nie
’n boerdery-agtergrond het nie,
was dit bitter moeilik om van
tradisionele boerdery oor te skakel
na organies.”
Jannie Nieuwoudt hap-hap aan 60.
Vee egter die grys bossiehare (sien ’n
perdeblom in die geestesoog) uit die
prentjie en met sy tenktop en modieus
geskeurde langkortbroek is hy ’n tiener.
Die huppel in die stap. Ongebonde. Praat
met Jannie en jy kom vinnig agter hy het
elkeen van daardie grys hare verdien. En hy
dra hulle soos Honoris Crux, toegeken vir
uiterste dapperheid.
En uiters dapper was hy. Nié op die grens
nie. Eerder op sy vrugteplaas ongeveer
20 jaar gelede.
1 Leon Mostert, die man agter die stuurwiel tydens die lyk se avondrit (eerste bladsy van artikel) 2 Wally se dam waar gevriesde snoeke
wederswem. 3 Henriette en Frikkie saam met die aangenome moeder Dotjie 4 Jannie Nieuwoudt, die dapper organiese boer
5 Die wapad roep na Mount Ceder se olyfboorde en verby. 6 Die stralekrans haal ons in 7 Jannie se weerkaatsende grassnyer
8 Wingerde in die Sederberge
7
8
Plaastoe! July 2017 55