rellen rond de verschillende scholen. InHolland is enkele jaren geleden in het nieuws gekomen door afstudeerfraude, vlak daarna kwam de Ibn Ghaldoun scholengemeenschap in Rotterdam in opspraak door examenfraude. Waar bij de Ibn Ghaldoun steeds werd gerefereerd aan de Islam (het is een Islamitische school), werd bij InHolland totaal niet gerefereerd aan openbaar, Christelijk of Katholiek onderwijs. InHolland werd gepositioneerd als ‘een school’, terwijl de Ibn Ghaldoun werd gepositioneerd als ‘een school van een bevolkingsgroep’.
Bij de lezers leidt dit direct tot een negatief anker over Moslims in het onderbewustzijn, terwijl de vraag is of dit anker terecht is. Examenfraude kan immers op iedere school gebeuren en is door de jaren heen ook op meerdere scholen voorgekomen. Dit onbewuste anker zorgt er wel voor dat het DNA liefde voor Moslims iets afbreekt. De journalist had ook kunnen kiezen voor een neutraler verhaal. Het gaat immers over een school, niet over een geloof.
Daarnaast hebben de journalisten ook de keuze welke verhalen ze plaatsen. Een rel wordt een rel als de pers het wil. Ook negatieve momenten zorgen voor ankers in ons onderbewuste. Dat Geert Wilders aan populariteit heeft gewonnen en zijn mening steeds meer ingebed raakt in de maatschappij, heeft voornamelijk te maken met de ruimte die de media hem hebben gegeven. Voor de vredelievende boodschappen van andere partijvoorzitters is minder ruimte in de media.
Actie is reactie
Mensen reageren vanuit de ankers in hun onderbewuste. Dat geldt ook voor de mensen waar het nieuws over gaat. Moslims zijn op dit moment consequent negatief in het nieuws. Door de eenzijdigheid van negativiteit en het ontbreken van positief nieuws, worden de Moslims gelabeld. Het labelen van mensen gebeurt vaker, maar dan bij afwijkingen zoals ADHD of autisme. Volgens de theorie zitten er voordelen en nadelen aan het labelen van mensen. Het voordeel is dat je iemand makkelijk herkent. Het nadeel is dat mensen zich gaan gedragen naar de beschrijving die bij het label hoort. Mensen zijn op den duur niet meer in staat om zich aan te passen aan het ‘normale gedrag’ van de grote groep mensen. Het wordt immers niet meer van ze verwacht omdat ze zijn gelabeld. Door hun label wordt juist verwacht dat zij zich gedragen naar de kenmerken van hun label. Dat de media Moslims labelen als ‘gevaarlijk’ en ‘bedreigend’ betekent dus uiteindelijk dat Moslims zich ook zo gaan gedragen. Een groot deel zou dit niet doen als dit label er niet was.
Naast de labeltheorie is er ook de natuurkundige theorie actie is reactie. Het is een theorie die ook voor samenlevingen geldt. Hoe meer liefde onze samenleving aan anderen geeft, hoe meer liefde die samenleving terug geeft. Dat geldt natuurlijk ook omgekeerd: hoe meer onze samenleving andere culturen probeert te vernederen en onderdrukken (al is het maar met woorden), hoe harder die cultuur zal terug slaan. Deze is dan namelijk voornamelijk gevuld met negatieve ankers in hun onderbewuste over onze cultuur. Anders dan in de natuurkunde, is de dimensie ‘tijd’ onzeker. De slag komt een keer, maar daar kunnen soms generaties over heen gaan.
En laten we eerlijk zijn: we hebben in het verleden veel gedaan waar we minder trots op mogen zijn. Dat geldt niet alleen voor Nederland, maar ook voor andere Europese landen, zoals Frankrijk en Engeland. We hebben andere bevolkingsgroepen het land afgenomen, ze gedomineerd, vernederd en gebruikt. En nog steeds gebeuren er dingen die voor lokale bewoners van andere landen vernederend zijn. Niet alleen door landen, ook door bedrijven en zelfs politici uit onze landen. Deze zwarte bladzijden staan niet in onze geschiedenisboeken. Als het er al staat, wordt het vermeld als een feit, zonder tekst en uitleg over de gevolgen voor de lokale bewoners.
Die vernedering zorgt er wel voor dat de bewoners ontoegankelijker worden en zich vast gaan klampen aan hún normen en waarden. Extremisme wordt geboren in tijden waarin je je moet verdedigen of waarin je wordt aangevallen. Als ik een kleuter vraag zijn pen even weg te leggen, dan doet hij dat. Als ik hem zeg dat pennen zielig zijn en voor kleine kinderen, dan is hij gekwetst. De vraag is hoe hij de volgende keer dan nog met een pen omgaat.
Onze zwarte en witte bladzijden worden wel in de andere culturen onthouden en verteld. Ze worden doorgegeven van moeder op dochter, van vader op zoon. Op een dag komt de reactie, vanuit liefde of vanuit pijn. Aan ons de keuze.