Leiderschap:
Je schrijft het niet voor niks niet met een lange ij
Eigenlijk is het gek dat we als we over “leiderschap” praten we het doorgaans hebben over de verschillende vormen daarvan en niet over het woord zelf. Het gaat al snel over bijvoorbeeld vrouwelijk leiderschap, Dienend Leiderschap en ga zo maar door. Dat zijn uitwerkingen, maar wat betekent nou dat woord, wat is “leiderschap” eigenlijk? Leiderschap lijkt zo vaak de ver-van-ons-bed-show. Ik wil het graag eens een stukje dichterbij halen.
Na enkele edities van Pioniers Magazine zullen de trouwe lezers zo langzamer-hand wel gemerkt hebben dat wij mensen sterk beïnvloed worden en gevormd zijn door onze culturele en historische context. Met die bril op zien we dat we bij “leiderschap” vaak direct denken aan ofwel iconen als Mandela en Ghandi ofwel en vooral aan onze baas op ons werk.
Zelfs als je zelfstandige bent: dan heet die baas geen teamleider, maar opdrachtgever of zelfs klant, omdat diens vraag leidend is voor onze acties. Deze opvatting van leiderschap impliceert enerzijds onhaalbaarheid en anderzijds afhankelijkheid. We zullen Mandela nooit worden en we voelen ons afhankelijk van die klantvraag, of van de visie van een opdrachtgever of teamleider als spreekbuis voor een organisatie. We voelen ons allesbehalve een leider.
Eigenaarschap
Als rechtgeaarde Hollanders (conform onze cultureel-historische imprint) klagen we daar dan weer graag over. Wat nou als ons idee dat leiderschap automatisch afhankelijkheid inhoud op een misverstand blijkt te berusten? Wat nou als wij zelf, ondanks dat we altijd te maken hebben met anderen in leven en werk, zelf ook leider zijn? Wat nou als “leiderschap” op de eerste plaats “eigenaarschap” impliceert?
Ik ben zelf een klassiek voorbeeld van iemand die werkzaam is in wat we “dienende beroepen” noemen. Ik ben regie-assistent geweest, office manager in een tijd dat dit vooral een woord was om te verdoezelen dat secretaresse helemaal zo Assepoesterachtig klinkt en de laatste jaren ben ik planner in de trainingsbranche. Met een ouwetijds leiderschapsbril op klinkt dat allemaal weinig sexy. Toch zit ik er totaal niet mee dat in mijn huidige baan de fabrieksklank van het woord “planner” niet eens meer cosmetisch opgeleukt wordt door het dan maar “projectcoördinator” te noemen.
Enkele jaren geleden vond er een kanteling plaats, gewoon in de lerende organisatie die Marjolijn heet. Ik kwam tot het besef dat “leiderschap” ook op mij van toepassing is. Eigenlijk is het weer zo simpel: we zeggen toch dat we ons leven leiden? Nou dan, daar heb je het al! Precies daar begint het. Ik ben eigenaar van mijn eigen leven. Ik kan niet altijd bepalen wat me overkomt, ik kan wel bepalen hoe ik daarop reageer. Dat geldt in huis, tuin en keuken, maar ook op de werkvloer. In mijn rol van werknemer is mijn gedrag natuurlijk een beetje aangepast aan die omstandigheid, maar de Marjolijn die op kantoor zit, is niet een wezenlijk andere dan de Marjolijn die ‘s ochtends thuis van de koffie geniet. Daar is er maar één van. Als professional is deze Marjolijn een commitment aangegaan om bepaalde taken naar behoren, maar liever nog zo goed mogelijk uit te voeren. Dat betaalt niet alleen haar boterham, dat vindt ze oprecht leuk. Reken maar dat ze daar ook diverse en serieuze verantwoordelijkheden bij heeft.
WWW.PIONIERSMAGAZINE.NL