Perspective Perspective 34 | Page 42

H

Hayata

Klasik Tiyatronun Kısa Tarihi

Hayatımızın her zaman önemli bir yerinde bulunan tiyatronun tarihini biliyor muyuz ? İsimlerini bildiğimiz her oyunun aslında birer geçmişi var . Tiyatronun tarihi aslında kısaltılamaz fakat temel olarak ele aldığımızda gelişimini net bir şekilde görebiliriz .
İrem Bektaş ibektas @ gsuik . co

T

38 iyatro hepimizin hayatında yer etmiş , herkesin en az bir kere tanık olduğu en büyük kültür miraslarından biridir . Peki bu kadar hayatımızın içinde olan bu etkinliğin kelime anlamını biliyor muyuz ?
Tiyatro , Yunanca theatron yani “ görme yeri ” sözcüğünden gelmektedir . Canlı bir izleyicinin önünde gerçek veya hayal edilmiş bir tecrübenin genellikle bir sahnede sunulması için , oyuncuların canlı performans gösterdiği bir formdur . Oyuncular , jest , konuşma , şarkı , müzik ve dans kombinasyonları aracılığıyla bu deneyimi kitleye iletebilirler .
Atina ( Yunanistan ) tiyatronun başladığı yer olarak kabul edilir . Festivaller , dini törenler , düğün ve cenaze törenleri , Yunanistan ’ daki teatralitenin artmasını sağladı . Şarap tanrısı Dionysos adına düzenlenen dinsel törenler günümüz çağdaş tiyatrosunun temelini oluşturur . O dönemler ifade edilen duygular oyuncuların ellerinde tuttukları ve yeri geldikçe yüzlerine koydukları maskelerle belirtilirdi . Bugün tiyatronun simgesi haline gelmiş gülen ve ağlayan surat maskeleri de buradan gelmektedir .
Yunan tiyatrosunda iki tür oyun vardı : Trajedi ve Komedi . Trajediler tanrılarla insanların çatışmalarını ve genelde kötü , trajik olayları içerirken komedi , iki farklı karakterin yüzleşmesiyle güldürü unsurunun kullanılmasıyla izleyiciye iletilmektedir .
Trajedi türünde görebileceğimiz en iyi örnekler ; Aiskhylos – Agamemnon , Sofokles – Antigone ve Elektra , Euripides – Truvalı Kadınlar , Pierre Corneille – Horace ve Racine ’ den Andromaque ’ tır . “ Ölü , bütün varlığını kaybederek toprak olur da unutulur , onu öldürenler de cezasını çekmezlerse utanç , insanları bırakmış demektir .” diyen Elektra , insanlığın varoluşundan beri söz konusu olan temel sorunları eleştirerek eserin verdiği mesajın önemini günümüze kadar korumasını sağlar .
Komedi türünde görebileceğimiz en iyi örneklerden biri ise Yunan Edebiyatı ’ nda Aristophanes ’ tir . Kadınlar Mecliste , Zenginlik , Eşek Arıları gibi eserleriyle ünlenmiştir . Simgesel bir sorun olan Eşek
Tiyatro , Yunanca theatron yani “ görme yeri ” sözcüğünden gelmektedir .
Arıları zamanın adalet anlayışını sorgular niteliktedir . Fransız Edebiyatı ’ nda ise bu türün en iyi örneği Molière ’ dir . Cimri , Kibarlık Budalası , Hastalık Hastası gibi herkesin adını bildiği eserleriyle adından yüz yıllardır söz ettirmektedir .
Daha sonraları batı tiyatrosu Romalılar tarafından geliştirilmiş ve genişletilerek Antik Roma tiyatrosu , sokak tiyatrosu , çıplak dans ve akrobasi gibi dallara ayrılmıştır .