Pa Fokus Prill | Page 18

Pa Fokus Pa Fokus BOTUAR NË BUSSINES INSIDER Financë 3) Njëhsimi: 17 ekuacionet që ndryshuan rrjedhën e Historisë Botërore Matematikën e gjejmë gjithkund; ajo është gjithandej dhe falë saj ne kemi mundur që të formojmë një kuptim për botën në të cilën jetojmë (shumë herë përgjatë historisë). Në 2013, matematicieni dhe autori shkencor Ian Steëart botoi një libër rreth 17 ekuacioneve që ndryshuan botën. Ndërsa kohët e fundit mundëm gjenim këtë tabelë përmbledhëse në profilin Tëitter të Dr. Paul Coxon të përmbledhura dhe përgatitura nga matematikani dhe Bloggeri Larry Philips (ajo që përftuam nga kjo gjetje për secilën vazhdon si më poshtë): Andy-Kiersz 3) Njëhsimi: Formula e dhënë këtu është një përkufizim e derivatit të mbledhjes. Derivati mat shkallën në të cilën sasia ndryshon. Për shembull, ne mund të mendojmë për shpejtësinë apo ritmin, si derivat i pozicionimit të saj (në raport me vendin) – nëse ju jeni duke ecur 3 milje në orë, ju këni ndryshuar pozicionin tuaj (në raport me kohën) për rreth 3 milje. Kuptohet që shkenca në tërësinë e saj është e interesuar në të kuptuarin sesi ndryshojnë gjërat, sakaq derivati dhe integrali, – ashtu sikurse dhe themele të tjera të njëhsimit – qëndrojnë në zemër të të kuptuarit të ndryshimeve nga ana e matematikanëve dhe shkencëtarëve. Më poshtë kemi vënë disa detaje të mëtejshme rreth këtyre ekuacioneve të mrekullueshme që kanë ndryshuar matematikën në vetëvete por bashkë me të dhe rrjedhën e historisë njerëzore: 1) Torema e Pitagorës: Kjo teori është themeli i kuptimit që ne kemi për format gjeometrike. Shpjegon marrëdhënien që ekziston midis krahëve të një trekëndëshi me krahun e rrafshët: ngrejmë në katror gjatësinë e të dy krahëve, a dhe b, i mbledhim sakaq të dyja dhe kështu arrijmë që të përftojmë gjatësinë e krahut të tretë (dhe më të gjatë në fakt), c, në katror.Kjo marrëdhënie, në shumë raste bën të mundur dallimin midis formave gjeomerike të rrafshëta (format gjeometrike Euklidiane) me ato që janë në formë kurbe (format gjeometrike jo-Euklidiane). Për shembull, një drejtkëndësh i vizatuar në sipërfaqen e një sfere nuk mund të plotësojë kushtet për të aplikuar teorinë e Pitagorës. 2) Logaritmet: Logaritmet janë të kundërtat funksione me eksponentët. Një logaritëm në parim të tregon se në çfarë fuqie duhet të ngresh një rrënjë që të përftosh një numër të caktuar. Për shembull, rrënja e logaritmit të 10 për 1 është log(1) = 0, meqë 1 = me 10 (në fuqi të zëro); log(10) = 1, meqë 10 = 10 (në fuqi të parë); dhe së fudmi log(100) = 2, meqë 100 = 10 (në fuqi të dytë). Ekuacioni në grafik, pra log(ab) = log(a) + log(b), bën të mundur një nga aplikimet më të dobishme në matematikë: ato transformojnë shumëzimin në ndarje (apo pjestim). Deri në zhvillimin e kompjuterit dixhital apo çdo pajisjeje tjetër, kjo ishte mënyra më tradicionale për të shumë