Projeler/Projects: Türkmenbaşı/Turkmenbaşy
PROJE HAZAR
DENİZİ’NİN
DOĞU KIYISINDA
KONUMLU
TÜRKMENBAŞI’NIN
AVAZA
BÖLGESİ İÇİN,
TURİZM BÖLGE
MASTERPLANI
KAPSAMINDA
TASARLANDI.
THE CONGRESS
CENTER IS
PLANNED AS
PART OF THE
ECONOMIC
INVESTMENT
IN THE AWAZA
TOURISM REGION
IN AWAZA,
TURKMENBAŞY,
ON THE EAST
COAST OF THE
CASPIAN SEA.
T
ürkmenistan, küresel enerji krizinin yaşandığı şu
dönemde batılı devletlerin gözünü diktiği zengin doğalgaz
kaynaklarıyla sık sık gündeme gelen bir ül ke. 1991 yılında
S.S.C.B. egemenliğinden çıkarak bağımsızlığını ilan eden 5.5
milyonluk ülkede, son dönemde yabancıların sınırdan giriş
çıkışını daha sıkı denetleyen yönetim, Türkmenistan’ın dış dünyayla
bağlantısını daha da kopuk hale getirdi.
İktidardaki partinin katı yönetimi altındaki Türkmenistan’da tarihten gelen
‘beyaz kent’ imajını yaşatmak adına yeni inşa edilen binaların beyaz mermer
ile kaplanması zorunlu tutuluyor. Son yıllarda ülke çapında hız kazanan
inşaat faaliyetlerinde ihtiyaç duyulan mermer ise Türkiye ve Çin başta
olmak üzere yurtdışından ithal ediliyor. Yönetimde yetki sahibi figürlerin
hangi binanın nereye ve nasıl inşa edileceğine karar verdiği bu mimarlık ve
kent ortamına, bir de talep edilen kitsch formlar ekleniyor. Ortaçağ İslam
Mimarisine ithaf edilen kubbe, kule, sütunlar gibi birtakım mimari biçimlerin,
günümüz yapı malzeme ve teknolojisiyle - kentlerin merkez ve çeper
kısımlarında - yeniden ele alındığı bir garip yapılaşma ortaya çıkıyor.
Türkmenistan’ın Balkan vilayetinin batı kıyısında konumlu 70.000
nüfuslu Türkmenbaşı kenti, ilk kez Kızılsu adıyla 19. yüzyılın son
çeyreğinde kuruldu. Türkmenbaşı Körfezi’ne dökülen akarsuyun kentin
kırmızı toprağından biriktirdiği alüvyonlar ile aldığı renk bu isme ilham
vermiş. Rusların 19. yüzyıl sonlarında Türkmenistan’a ilk nüfuz ettikleri
yerleşim yeri olan Türkmenbaşı’nın ismi, Sovyet dönemde Rusça Kızılsu
anlamına gelen Krasnovodsk olarak değiştirildi; 1991’den sonra ise
Türkmenbaşı olarak anılmaya başlandı.
36 NATURA • MAYIS - HAZİRAN 2013 / MAY - JUNE 2013
T
urkmenistan is a country that is primarily
known for its closed society and rich natural
gas sources. A product of the breakup of
the Soviet Union in 1991, its 5.5 million
population is strictly controlled by a central
government that today has isolated itself largely from
the rest of the world.
The architecture and built environment lacking
any pedigree beyond Stalinist era blocks are also
stringently governed by the current political regime
who seem to favor an eclectic combination of kitsch
neo-classic architecture combined with Turkmen
iconography. White marble mostly from Turkey and
China is the most popular cladding material in the
many white public buildings and monuments being
built all over the country with oil money. As a result,
a kind of surreal urban panorama has been produced,
where these white marble buildings constructed
in both urban and rural locations using a common
system of contemporary materials and construction
techniques are integrated with Turkmenistan’s cultural
heritage from it’s medieval Islamic architectural
monuments such as domes, towers and columns.
It has to be noted that this overwrought quasi
state architecture stands in stark contrast to the