Restorasyon/Restoration: Kılıç Ali Paşa Hamamı
yer alacak bir hamam inşa etme fikri, bölgenin ticari potansiyeliyle
uygunluk gösteriyordu. 17. yüzyılda yaşamış Ermeni asıllı seyyah,
tarihçi ve yazar Eremya, bölgeyi şu şekilde tasvir ediyor: “...
Düzenbaz, alçak ve hovarda denizcilerin bulunduğu bu bölgede,
Kılıç Ali Paşa Cuma Camii, aydınlık bir hamam ve topçular ile
topçubaşlarının ikamet ettikleri konutlar yer almaktadır...”
Mustafa Selaniki’ye göre Kapta n-ı Derya Kılıç Ali Paşa’nın mülklerine,
ölümünden sonra yasal varisleri olmadığı için sultan tarafından el
konuluyor. Selaniki’yi doğrular nitelikte bir bilgi de, paşanın tescilli
vakfiyesinde, çocuklarının kendisinden önce vefat ettiği şeklinde bir
açıklamayla yer alıyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde
satılarak özel mülkiyete geçen hamam, 2005 yılında şimdiki sahipleri
İren Ailesi tarafından satın alınıyor.
RESTORASYON SÜRECI
Son yıllara kadar kullanımda kalan yapının, şimdiki sahiplerinin
düşüncesi doğrultusunda özgün işlevinde kullanılmasına karar
verilmiş. Hamamın restorasyon projesi Cafer Bozkurt tarafından
yürütülürken, projeye Doğan Kuban, Feridun Çili, Erol Gürdal ve
Şirin Akıncı’dan oluşan özel bir ekip danışmanlık vermiş. Tarihi
yapının restorasyonuyla birlikte titiz bir çalışma ve zorluklar da
gündeme gelmiş. Bu zorlukların başında, restorasyonu fiziksel olarak
gerçekleştirirken özgün yapı özelliklerini korumak ve yeni teknolojiler
ve ekipman arasında bir denge kurarak tarihi binayı çağdaş
30 NATURA • MAYIS - HAZİRAN 2013 / MAY - JUNE 2013
was later sold during the end of the Ottoman Empire, became private property
and was finally bought by the current owners, the İren family, in 2005.
THE RESTORATION PROCESS
The building remained in use until recent decades and by the decision of the
current owners restored to its original function. The restoration project of the
hamam was carried out by Cafer Bozkurt. The consultancy was conceived by
a special team that also included Doğan Kuban, Feridun Çılı, Erol Gürdal and
Şirin Akıncı. In historical buildings any restoration must be very precise and
the challenges are numerous. The most common challenge is to provide the
physical restoration work and the second is to adapt the historical building to
contemporary standards which requires striking a balance between retaining
the original building features and accommodating new technologies and
equipment. Like all the similar structures of its age the hamam suffered from
several earthquakes and has undergone many changes since the 19th century.
Some original elements from the Sinan period including; the hexagonal platform
at the center of the caldarium (hot room), the characteristic glass window
features (filgözü) decorating the domes of the wet spaces, the hexagonal marble
water fountain at the center of the frigidarium (camegah) had been partially or
entirely lost. The Kılıç Ali Paşa Hamamı displays an apparent effort to fit the
plan on the allotted plot of land. While the frigidarium (camegah) was built
in proper square plan, the tepidarium is practically shoved into the geometry
of the caldarium, splitting this transition space into two disconnected rooms,
leading to an inherent oddity of circulation.