Projeler/Projects: Ankara
GÖLBAŞI, ANKARA’DA BÜTÜNER MIMARLIK TARAFINDAN
UYGULANAN MOGAN GÖLÜ CAMISI ÖLÇEK, FORM VE
MALZEME BAĞLAMINDA KLIŞELERDEN UZAK ÇEVRESIYLE
MÜKEMMEL UYUM SAĞLAYAN BIR YAPI.
i
slam kültürü ve medeniyeti 14 asırdır İspanya’dan
Endonezya’ya uzanan coğrafyada var olmaya
devam ediyor. Dört kıtaya yayılan bu yerleşik
kültürün simge yapısı olan camiler de asırlar
boyu farklı uygarlıklar tarafından coğrafyanın her
noktasında farklı biçimlerde yorumlandı. Günümüz
İslam coğrafyasında cami tipolojisi için ortak bir
kaygı ve uygulama yok. Türkiye ve Körfez ülkeleri gibi
inşaat patlamasının yaşandığı yerlerde bile çağdaş
malzemenin kullanıldığı, mekan-strüktür bağlamında
geçmişi taklit eden uygulamalar tekrar ediliyor. Son
on yılda 7 bini aşkın caminin inşa edildiği Türkiye’de
de modern anlamda yenilikçi yapıların sayısı bir
elin parmaklarını geçmiyor. İnşa edilecek her yeni
caminin başta belediye başkanları olmak üzere, yerel
yöneticilerin estetik zevklerini yansıtacak şekilde
uygulandığını iddia etmek yanlış olmaz. Her seferinde
Mimar Sinan’a öykünürcesine inşa edilen camilerde
mimari bağlamda da pek çok hata gözlemlemek
mümkün: Mekana zenginlik katmayan, strüktürel
olmayan devasa kubbeler, sadece kendisini taşıyan
ağırlık kuleleri, legoya dönüşen kubbe organizasyonları,
tarihselci çini panolar, harim ölçeğinin üzerine çıkan
şadırvanlar, sadece menekşelerin kullanıldığı peyzaj
düzenlemeleri...
Yapılan eleştirileri dikkate almayan yerel yönetimler,
uyguladıkları projelerde yer seçimi, kent ile olan ilişki,
ölçek ve form odaklı sert eleştirilere maruz kalıyor.
Yıkım-yapım faaliyetlerinin seri bir şekilde devam ettiği
İstanbul’da, Yüksek Mimar Hilmi Şenalp ve Hilmi Güner
tarafından tasarlanan Mimar Sinan Cami, Ataşehir (2012)
gerek geçmişi tekrar eden mimarisi, gerekse kent ile
kurduğu ilişki bağlamında çok ağır eleştiriler aldı.
Uygulanan her bir çağdaş cami projesi sonrası ‘modern
cami tasarımı’ konusu da tekrar gündeme geliyor.
82 NATURA • TEMMUZ - AĞUSTOS 2013 / JULY - AUGUST 2013
A MODERN MOSQUE,
A MODERN PARK
THE ENVIRONMENTALLY CONSCIOUS MOGAN LAKE
MOSQUE DESIGNED BY HİLMİ GÜNER AND HÜSEYİN
BÜTÜNER IN GÖLBAŞI, ANKARA CREATES PUBLIC SPACE IN
A NATURAL SETTING.
I
slamic culture and its traditions have been a continuing presence in a
geography stretching from Spain to Indonesia for 14 centuries. Mosques
as monuments of these cultures are their visible icons on a landscape
spanning 4 continents. It is therefore interesting to note the variety
of idioms in this religious architecture that has been built in different
ways by numerous civilizations in every corner of this vast region. Today,
intriguingly there is still no common concern and design consideration for
the mosque typology existing in the Islamic world. Even in Turkey and the
Gulf countries, where there have been recent construction booms, mosques
designed using modern construction materials and techniques repeat historic
types with the same plans and schemes but with contemporary structural
systems. For example in Turkey, there are only a few innovative mosque
designs among over 7 thousand mosques constructed in the last decade. Of
these many new mosque projects, it would not be wrong to say that their
aesthetics reflect the limited architectural understanding of local mayors
and administrators with little input by the public or experts. These newly
constructed “nostalgia” mosques, many of which are copies of examples
from the Ottoman classical period and the master architect Sinan, share
many characteristics: oversized domes in reinforced concrete, lego-like
aggregations of levels of small domes, historicist painted copies of ceramic
wall tiles etc. In addition to these architectural issues, these mosques have
been criticized for their urbanism, including faulty location and lack of
integration with the existing urban setting and environment in scale and
form. One major example of this “nostalgia” trend in Istanbul is the Architect
Sinan Mosque located in the satellite city of Ataşehir (2012) designed by