İCAT
26
SINAİ
İNSANLIK TARİHİ BUNLARLA GELİŞTİ
HAYATI KOLAYLAŞTIRDILAR
Bazıları bilim insanları bazılarıyla sıradan insanlar tarafından geliştirilen pek çok alet, yüzlerce yıldır hayatımıza
yerleşmiş durumda. Basitlikleriyle şaşırtan ama işlevsellikleriyle vazgeçilmez hale gelen bu icatlar, “iyi ki varlar”
dedirtiyor.
İnsanlık tarihi son derece karmaşık, bilimsel ve
teknolojik icatlarla geliştiği gibi, gündelik hayatın
içinden çıkan basit ve kolay icatlarla da şekilleniyor.
Yaşam standardını yükselten, zamandan tasarruf
sağlayan birçok icadı, çoğu zaman mucidini bil-
meden hayatımızın bir parçası olarak kullanıyoruz.
Kimi zaman mutfakta kimi zaman okul hayatında
kimi zaman da sağlıkla ilgili karşımıza çıkan icatlar,
mucidinin pratik zekâsına hayran bırakıyor. Kalem-
tıraştan silgiye, fotokopi makinesinden yapışkan
banda, aynadan paraya kadar birçok icat hayatımızı
renklendiriyor.
TERMOS
Pikniklerin vazgeçilmezi termos,
1906’ da İskoçyalı J. Dewar
tarafından geliştirildi. İçine
konulan sıvının ısısını koruyan, iç
içe geçmiş iki kaptan oluşan bir
sistem geliştiren Dewar, tarihin
en popüler icatlarından birisine imza attı. Termos
sayesinde piknik yapmak, insanoğlu için daha da
keyifli bir hal almaya başladı.
KALEMTIRAŞ
Öğrencilerin en çok
kullandığı kırtasiye
eşyalarından biri olan ka-
lemtıraş, 19’uncu yüzyılın
sonlarında kullanılmaya başlandı. Bugün okur yazar
hemen hemen herkesin evinde, çekmecesinde bulu-
nan kalemtıraş Amerikalı John Lee Love tarafından
1897’de icat edildi. İlk üretimi bildiğimiz taşınabilir
şekliyle tasarlanan kalemtıraş, daha sonraki yıllarda
geliştirildi.
KURŞUN
KALEM
Okul çağındaki en
büyük ihtiyaç olan
kurşun kaleme
bugün bildiğimiz şeklini, Fransız kimyacı Nicolas
Conte verdi.
Kil ve graphite karışımını yakıp tahtadan silindir
çubuklar içine koyan Conte; 1795’te patentini aldı. İlk
kurşun kalem fabrikasını ise 1861’de Eberhard Faber,
New York’ ta kurdu.
BİLYE UÇLU TÜKENMEZ
KALEM
Öncelikle yüksek basınca
maruz pilotların kullanması
için üretilen tükenmez kalem,
1938’de Macar mucit Laszlo Biro
tarafından icat edildi. Biro da
denilen, günlük hayatın vazgeçilmez parçası olan
bilye uçlu tükenmez kalemi hayata geçiren Laszlo
Biro, icadının geniş kitlelerce kullanılmasını sağladı.
DOLMA KALEM
Mürekkepli kalem olarak kaz
tüyü 1.000 yıldan fazla kullanıl-
dı. 1935’ te Fransız Jules Fagart,
tekrar doldurulabilen dolma
kalemi geliştirdi. Bugün bizlere bir parça nostalji gibi
görünse de dolma kalemler, pek çok insan için hala
önemli yazı araçlarından biri.
SİLGİ
Kurşun kalemin ekürisi
silgi ilk defa 1736’da
Avrupa’ ya Fransız kaşif
ve bilim adamı Charles
Marie de la Condamine
tarafından getirildi. Bu aslında, Güney Amerika’ da
yerli kabilelerin oyun için ve tavuk tüyü gibi şeyleri
vücutlarına yapıştırmak için kullandıkları bir mad-
deydi. Avrupalılar bunu kullandı fakat bir süre sonra
çürüdüğü için kullanışlı olmadı. 1839’da Charles
Goodyear, kauçuğu işlemenin ve dayanıklı kılmanın
yolunu buldu. Bugün kullandığımız silgilere şekil
vermiş oldu.
FOTOKOPİ
MAKİNESİ
Gerekli dokümanları
çoğaltmayı kolaylaştıran
fotokopi makineleri, büyük bir iş gücü kazanımı
sağladı. Bugün kullandığımız fotokopi makineleri
ilk olarak 1942’de Chester Carlson tarafından geliş-
tirildi. Amerikalı Mucit Chester Carlson, 1938’de de
elektrostatik fotokopi makinesini icat eden kişi.
MÜREKKEP
Barut ve kağıt gibi mü-
rekkep de Çinliler tarafın-
dan bulunup geliştirildi.
Kağıdın icadıyla paralel
kullanılan mürekkep, M.S.
400’de yaklaşık olarak
bugün kullandığımız halini aldı. Renk pigmentleri
veya boyar maddelerin sıvıda çözündürülmesiyle
elde edilen mürekkebin ilk dönemlerdeki ham
maddesi ise yanmış çam odunu, kuzu yağı, eşek
derisi jölesi ve miskti.
PARŞÖMEN
Üzerine yazı yazılmak
üzere hazırlanmış
hayvan derisi olan par-
şömen, II. Eumenes’in
bilginlerinden Plinos
tarafından, papirüs
yokluğu karşısında icat edildi. Eski Mısır firavunların-
dan biri Anadolu’ ya papirüs vermeyi reddedince,
parşömen bulundu. Firavun, Anadolu’daki Bergama
kitaplığının İskenderiye’ye rakip olmasından rahat-
sız olununca papirüs gönderimi durdurdu. Bergama
hükümdarı, koyun ya da keçi derisinden papirüsün
yerini tutacak ve yazı yazmaya uygun bir madde
hazırlanması istedi. Yunanca “Pergament” adını
taşıyan parşömen böylece doğdu.
YAPIŞKAN BANT
1921’de Amerikalı R. Drew,
yapışkan bant fikrini ortaya
attı. Avrupa’ da “seloteyp”
adıyla piyasaya sürülen bu
bandın bir yüzü, “selüloz”
adı verilen ve yapışkan olan saydam bir plastik
şeritten oluşuyordu.