21
rika/işletmeye haftada üç gün uygulamalı
mesleki eğitim görmek üzere sözleşme
yaparak yerleştirilmektedir. Bu uygulama-
ya “işletmede beceri eğitimi” adı verilirken
Anadolu Teknik programında ise işletmeye
eylül-haziran ayları arasında gitmeyerek
yazın 40 iş günü yapacağı uygulama “staj”
adıyla yapılmaktadır.
Sonuç olarak her ikisinde de amaç;
öğretim programlarıyla kazandırılması
öngörülen mesleki bilgi, beceri, tutum
ve davranışlarını geliştirmelerini, sektörü
tanımalarını, iş hayatına uyumlarını, gerçek
üretim ve hizmet ortamında yetişmelerini
sağlamaktır. Bunu yaparken işletmede öğ-
renciden sorumlu usta öğretici ve uzman
eğitmen görevlendirilir. Öğrenci işletme-
deki çalışmalarını staj defteri ve iş dosyası
hazırlayarak belgelendirir. Dönem sonunda
işletme yetkilisince değerlendirme notu
alan öğrenci, okulda kurulan komisyon
tarafından değerlendirmeye beceri sınavı-
na alınarak işyerindeki uygulamalı meslek
eğitiminin amaçlarına ulaşıp ulaşmadığı
belirlenir.
Okulun bitiminde öğrencinin mesleğin-
de bir iş bulması ve yerleşmesi beklenir.
Bunun sağlanabilmesi için mezun olmadan
önce staj ve işletmede beceri eğitimi
sırasında istihdam bağının kurulması en
doğal olanıdır. Öğrencilerin işletmeye
gönderilmeden önce gerekli ve yeterli
mesleki bilgi-beceri yeterlilik seviyesine
getirilmesi, iş sağlığı ve güvenliği eğitimi
alması, iş hayatı hakkında bilgilendiril-
mesi, işletme-öğrenci eşleştirilmesinde
karşılıklı tanıma ve anlaşmanın sağlanması
halinde staj sırasında okul-sanayi iş birliği
yürütülerek uyumlu-verimli bir işbaşı
eğitim süreci yaşanacağı düşünülmelidir.
Tüm bunların sağlıklı yapılabilmesi için
MEB tarafından gerekli yasal düzenlemeler
mevcut olmasına rağmen mezunların çok
az bir kısmının mesleğinde çalışma imkânı
bulması, hele de staj yaptığı yerde çalışma
oranının düşük kalması bu çalışmaların ba-
şarılı uygulanamadığı bir şeylerin yolunda
gitmediğini düşündürmektedir.
İşbaşında uygulamalı mesleki eğitim,
sistemin en kritik sürecidir. İşletmede hızlı
bir işyeri tanıtımı ve uyum eğitimi, belli
aralıklarla farklı birimlerde çalışma imkânı,
yetkili ehil meslek insanlarının öğrencilerin
SINAİ
MAKALE
eğitimiyle yakından ilgilenmesi, atölye ve
meslek dersi öğretmenlerinin etkili koordi-
natörlük yaparak staj süresinin hedeflerine
uygun verimli geçirilmesi esastır. beyaz ne kadar mavi yakalı insan kayna-
ğına ihtiyacı olduğu gözönüne alınarak en
kısa yoldan meslek edinmek ve işhayatına
atılmak gerekiyor.
Meslek liselerinde geçirilen dört yıllık eği-
tim süresince sadece 40 iş günü staj ve 12.
sınıfta haftada 3 gün işletmede beceri eği-
timinin işyeri açma belgesi ve teknisyenlik
unvanı verilen nitelikli bir meslek adamı
yetişmesine yetmeyeceği aşikârdır. Okulun
atölye ve laboratuvarlarındaki başarılı
çalışmalar gözardı edilmeden donanımın
standartlara göre yeterliliği ve sektördeki
üretimi karşılama oranları değerlendirilmeli
ve yetersiz olduğu anlaşılarak staj süresi
artırılmalı ve işletmede beceri eğitim en
azından 11. sınıftan başlatılmalıdır. (1) Osman Nuri Gülay, MEB, Mesleki ve
Teknik Eğitim Genel Müdürü, Ankara,
2018
Sporcu ve sanatçıların başarılı olmasının
arkasında ilgi, yetenek ve becerileri yanın-
da mesleğinin hangi aşamasında olursa
olsun hiç durmadan ara vermeden sürekli
pratik ve tekrar yapmak yatmaktadır. Hatta
birkaç günlük antrenman eksikliğinin spor-
cuyu oldukça gerilerde bıraktığı bu açığı
kapatmak için daha yoğun bir tempoyla
hazırlanması gerektiği belirtilmektedir.
Meslek lisesi öğrencilerinin liselere giriş
sınavındaki performansı ve son yıl kurslarla
hazırlanılsa bile üniversite sınavlarındaki
başarıları birlikte düşünüldüğünde amacın
lise diploması almak değil bir meslekte
ustalaşarak, iş bularak çalışmak, üretken
birey olarak topluma hizmet ederken kendi
ve ailesinin ihtiyaçlarını karşılamak olduğu
unutulmamalıdır. Sanayi 4.0, dijital dönü-
şüm, STEM, kodlama, tasarım, inovasyon
kelimeleriyle süslenmiş cümleleri lütfen
artık daha dikkatli kullanalım. Bu ülkede
öğrencilerini ilk başarı dilimlerinden kayıt
alan fen liseleri, meslek yüksekokulları ve
fakülteler bulunmaktadır. Herkesin her şeyi
bilmesi yapması doğru ve mümkün olma-
dığını lütfen artık kabullenelim.
Mesleki eğitimi nitelikli mezunlar verecek
hale getirmenin yolunun sürekli genel bilgi
ve kültür derslerinin sayısını ve süresini
artırmak olmadığını artık görmeliyiz. Bize
çok bilen değil mesleğini iyi yapabilen
mezunlar gerekiyor. Bu konuda başta
MEB olmak üzere özellikle sektöre, bir de
ailelere büyük görev düşmektedir. KOBİ
altyapısına sahip iş hayatımızın ne kadar
(2) http://viransehirmesem.meb.
k12.tr/icerikler/neden-mesleki-egi-
tim_5275797.html, 07/07/2018
(3) Onuncu Kalkınma Planı, Mesleki Eği-
timin Yeniden Yapılandırılması Çalışma
Grubu Raporu, s.54, Ankara, 2014