MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 81

Hand met een ernstige en zeer pijnlijke ontsteking van
de huid ten gevolge van röntgen straling; hiervoor was
amputatie noodzakelijk. (Van Tiggelen, Radiology in a Trench
CoatnAcademia Press Gent België 2013)

noodzakelijke vervanging van de buis eenvoudiger
zonder afscherming. Veel van de gebruikers die
gedurende langere tijd op deze manier werkten,
ontvingen zo’n hoge cumulatieve stralingsdosis dat
ernstige schade in het lichaam werd aangericht. Het
meest bekend zijn de chronische huidafwijkingen
aan de hand, die helse, onbehandelbare pijnen
veroorzaakten. In veel gevallen ontstond na verloop
van tijd ook kanker, waarna amputatie volgde van één
of meer vingers en soms van een hand of een arm.
Vaak waren er eerder al uitzaaiingen opgetreden, met
vroegtijdige dood als gevolg. Pas met de introductie
in 1913 van de Coolidge-buis, een hoogvacuüm
röntgenbuis met een kathode met thermische emissie
van elektronen, werd een röntgenbron verkregen
die zo betrouwbaar en goed instelbaar was, dat deze
zonder problemen ingebouwd en afgeschermd kon
worden.
De hoge stralingsdoses in de huid werden ook
veroorzaakt doordat de röntgenbuizen veel zachte
straling produceerden en er geen ophardingsfilters
werden gebruikt. Zachte straling belast wel de
huid, maar draagt door hoge verzwakking weinig
bij aan de beeldvorming op de fotografische
plaat of het doorlichtscherm achter de patiënt en
is ook weinig effectief bij dieptebestraling. Een
bijkomende factor was dat vaak getracht werd de
afstand tussen de röntgenbuis en de patiënt zo klein
mogelijk te houden, omdat de intensiteit van de
röntgenstraling laag was. Dit leidde dan tot een hoge
lokale huiddosis. Daarnaast was de gevoeligheid van
de fotografische plaat laag en de toepassing van
‘versterkingsschermen’ nog niet gebruikelijk.

79