MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 43
Hoewel chirurg Van Kleef prominent in Hoffmans’
Hoffmans’ proefnemingen anno 2011
publicatie wordt genoemd, is zijn aandeel in de
Maastrichtse experimenten waarschijnlijk beperkt
De door Hoffmans in 1896 gebruikte apparatuur is nog altijd in
geweest. Zijn aanwezigheid bij de proefnemingen
Maastricht beschikbaar en dankzij de inzet van enkele technici van
had een andere betekenis: zijn betrokkenheid bracht
de voormalige Gemeentelijke Nutsbedrijven goed geconserveerd
hem tot de overtuiging dat Röntgens ontdekking van
gebleven. Dit bood de mogelijkheid Hoffmans’ proefnemingen uit
de X-stralen van revolutionaire betekenis was voor de
1896 te reproduceren, de destijds gebruikte apparatuur te testen
geneeskunde.
en de resultaten te vergelijken met die van moderne apparatuur.
De resultaten zijn in 2011 gepubliceerd en staan kort samengevat
hieronder beschreven.
Catharina Hendrica Bertha van Kleef (1874 -1944) met haar ouders
Catharina v.d. Loo (1844 -1901) en dr. L.H. van Kleef (1846 -1928). (RHCL
fotocollectie)
Röntgenopname van een meisjeshand (van de 21 jarige dochter ‘Bertha’
van dokter van Kleef ), genomen op 31 januari 1896. Afgedrukt door de
Maastrichtse fotograaf P. Stutz. (Centre Céramique, Maastricht)
Achterkant röntgenopname.
De proefopstelling anno 2010 met links in beeld een 8.4 volts accu (in plaats van
de destijds gebuikte Bunsenbekers), daarachter de Ruhmkorff-inductor om een
hoge spanning op te wekken en rechts een buis van Crookes om röntgenstraling
te genereren. Tussen de buis en de inductor bevindt zich een loodscherm.
Ruhmkorff-inductor en Crookes-buis staan ook afgebeeld op het schilderij van
Hoffmans uit 1908 van Henri Govaerts.
Twee röntgenfoto’s van dezelfde hand. De linker foto is gemaakt met de oude
apparatuur van Hoffmans en de rechter foto met moderne apparatuur. De rechter
foto is weliswaar van veel betere kwaliteit, maar ook de linker foto toont al veel
details van het skelet, die tot dat moment nog nooit zo gezien waren. Bovendien
bleek dat de stralingsdosis op de huid met de oude apparatuur een factor 1500
hoger moest zijn, dan wanneer gebruik gemaakt werd van moderne apparatuur,
en dat de opnametijd van een foto destijds ongeveer anderhalf uur was tegen nu
21 msec. De technologische verbeteringen van afgelopen eeuw hebben dus niet
alleen gezorgd voor veel betere foto’s, maar ook voor een enorme vermindering van
de noodzakelijke stralingsdosis.
41