MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 31

W.C. Röntgen
Wilhelm Conrad Röntgen werd op 27 maart 1845 in Lennep

Ondanks al die verhuizingen publiceerde hij veel. Afgaande op

(Duitsland) geboren. Op driejarige leeftijd verhuisde hij met zijn

de titels van zijn publicaties ging zijn belangstelling uit naar

ouders naar Apeldoorn in Nederland, waar hij de lagere school

een breed scala van vraagstukken; vooralsnog behoorde het

bezocht. Toen hij

thema gasontladingen daar niet bij. In 1879 werd hij hoogleraar

17 jaar was, ging hij naar een technische school in Utrecht (een

natuurkunde in Giessen. Hier bleef hij negen jaar. Hij maakte er

‘industrie school’, de voorloper van de latere HBS), waarvan hij,

veel vrienden en ook zijn inmiddels bejaarde ouders vestigden

na een incident met een leraar, verwijderd werd. Nadat hij zich

zich er. In de tweede helft van de jaren tachtig kreeg hij zowel uit

vervolgens privé had voorbereid voor een staatsexamen, zakte hij.

Jena als uit Utrecht een aanzoek om er hoogleraar natuurkunde

Desondanks schreef hij zich als student in aan de Universiteit van

te worden. Beide aanbiedingen wees hij af. In 1887, nog altijd in

Utrecht. Toen bleek dat hij daar zonder gymnasiumdiploma geen

Giessen, adopteerden hij en zijn vrouw de toen zesjarige Bertha,

examens mocht doen, deed hij in 1865 toelatingsexamen voor

het dochtertje van de broer van zijn vrouw. Het echtpaar Röntgen

het Eidgenössische Polytechnikum in Zürich en werd toegelaten.

zelf was kinderloos. In 1888 aanvaardde hij een professoraat in

Drie jaar later slaagde hij daar voor zijn ingenieursexamen

Würzburg, waar hij de top van zijn carrière bereikte. Hij bezette

(machinebouw) en in 1869 promoveerde hij aan de Universiteit van

hier de post van zijn vroegere leermeester Kundt en was er in 1894

Zürich op het proefschrift Studien über Gase. In Zürich ontmoette

rector magnificus. Op 8 november 1895 ontdekte hij min of meer

hij ook zijn toekomstige echtgenote Anna Bertha Ludwig

bij toeval zijn X-stralen. Al direct beschreef hij in Ueber eine neue

(1839 -1919), dochter van de waard van het café-restaurant

Art von Strahlen (28 december 1895) de belangrijkste fysische

Zum Grünen Glas, dat door veel hoogleraren en studenten werd

karakteristieken van die stralen, later door anderen röntgenstralen

bezocht. In 1872 trouwde hij met haar. Met zijn promotor August

genoemd. Na deze ontdekkingen werd zijn tijd zodanig in beslag

Kundt (1839-1894) verhuisde hij vervolgens naar Würzburg, waar

genomen door lezingen en huldigingen, dat hij niet meer zo veel

hij diens assistent werd aan de Julius Maximilians Universiteit.

aan experimenteren toekwam. In 1896 en 1897 publiceerde hij nog

Omdat hij geen gymnasiumdiploma had, ging een benoeming als

twee artikelen over zijn X-stralen, terwijl andere wetenschappers

privaatdocent daar aan zijn neus voorbij. Al na enkele maanden

alleen al in 1896 er meer dan duizend artikelen over schreven.

verlieten Kundt en Röntgen Würzburg om een benoeming aan de

Hoewel verknocht aan Würzburg, vertrok hij in 1900 naar München

net geopende Duitse universiteit in Straatsburg te aanvaarden.

om daar de prestigieuze leerstoel experimentele natuurkunde te

Röntgen werd er privaatdocent, maar vertrok al weer snel (1875)

gaan bekleden. In 1901 werd hem als eerste natuurkundige de

toen hij hoogleraar kon worden aan de Landwirtschaftlichte

Nobelprijs toegekend. Zijn productieve periode was toen voorbij.

Hochschule in Hohenheim (tegenwoordig een stadsdeel van

Op 1 april 1920, 75 jaar oud, legde hij zijn professoraat in

Stuttgart). Ook daar bleef Röntgen maar kort. Al in 1876 keerde hij

München neer. Hij overleed in 1923.

terug naar Straatsburg om er een professoraat in de theoretische
natuurkunde te aanvaarden.

29