MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 20

Nederlandse vertaling van Loves : Een knoestgezwel ( klier ) word kwaadaardig wanneer door langheid van tyd de naastgelegene vaten aan de kanten van het knoestgezwel beginnen ontstooken te werden , en nu genoemd de kreeft van gelykenis deszelfs , of een kreeftgezwel , de kanker . In dezelfde tijd werd in de literatuur ook besmetting steeds meer als oorzaak van kanker genoemd . Professor Nicolaas Tulp ( 1593 -1674), de anatoom van de anatomische les van Rembrandt , had al in zijn tiende vermaning geschreven : Een verzworen kreeftgezwel is besmettelijk . De theorie van ontsteking en besmettelijkheid hield stand en kwam in de negentiende en twintigste eeuw in steeds andere vormen terug . Het meest spraakmakend was de ontdekking van de Spiroptera Neoplastica , een worm , die volgens de Deense onderzoeker Johannes Fibiger ( 1867 -1928) de oorzaak was van maagkanker . Fibiger kreeg voor die bevinding zelfs de Nobelprijs . Later bleek de rol van de kankerworm , ondanks deze onderscheiding , van minder betekenis dan Fibiger dacht . Bij het herhalen van de experimenten bleek de Spiroptera niet de directe oorzaak van kanker , maar wel oorzaak van chronische irritatie van de maagwand , waardoor de kwetsbaarheid voor de ontwikkeling van kanker toenam . Dit principe van chronische irritatie zou later in de literatuur terugkomen .
Herman Boerhaave ( 1688-1738 ) beschreef kanker als het eindresultaat van een chronische ontsteking als ‘ knoestgezwel ’. Kortbondige spreuken wegens de ziektens . Leiden ; 1741 .
18
Omnis cellula e cellula
Volgende stappen in de speurtochtonthulling van de oorzaak van kanker waren pas mogelijk na de ontdekkingen van de Cellularpathologie door de Berlijnse pathologen Johannes Müller ( 1801 -1858) en Rudolf Virchow ( 1821 -1902). Door microscopisch onderzoek werd duidelijk dat alle organen uit cellen waren opgebouwd , en dat nieuwe cellen , ook kankercellen , alleen voortkwamen uit andere cellen , ofwel : omnis cellula e cellula . Het onderzoek naar de oorzaak van kanker richtte zich vanaf die tijd op de processen en veranderingen in de cellen van tumoren . Van groot belang was de waarneming dat normale cellen na langdurige blootstelling aan chemische stoffen en straling konden veranderen in kankercellen . In 1775 beschreef de chirurg Percival Pott ( 1713 -1788) al de beroepsziekte van huidkanker aan de balzak ( scrotum ) bij schoorsteenvegers . Latere experimenten wezen uit dat polycyclische koolwaterstofverbindingen in roet en teer kankerverwekkend waren . Tijdens de industrialisatie in de