MAASTRO clinic | een eeuw radiotherapie in Limburg | Page 181
Vooijs is medisch bioloog. Na zijn promotie op het
het researchlaboratorium van de vijfde naar de
Nederlands Kanker Instituut deed hij zijn postdoctorale
derde verdieping van de zuidvleugel van het
werk in de Verenigde Staten aan de University of
universiteitsgebouw; hier werd een prachtig
Washington Saint Louis en aan het Hubrecht Instituut
nieuw laboratorium ingericht. MAASTRO en GROW
voor ontwikkelingsbiologie in Utrecht. Voor hij naar
investeerden daarbij in de aanschaf van apparatuur
Maastricht werd gehaald, had hij een onderzoeksgroep
voor geautomatiseerde high throughput cell
in het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) en
tracking (Incucyte) en voor de meting van pH en
deed hij onderzoek naar zuurstofgebrek (hypoxie) en
zuurstofconsumptie (Seahorse) in cellen.
Notch.
Sinds 2010 telt MAASTRO lab vier
Kortom, MAASTRO lab, het laboratorium voor
radio- en moleculairbiologisch onderzoek, werd in
onderzoeksgroepen, die zich elk richten op
2000 gelanceerd en groeide in een korte tijd uit tot
verschillende biologische aspecten van de
één van de grootste radiobiologische labs ter wereld.
radiotherapie. De gemeenschappelijke noemer is dat
Dit lab, dat voornamelijk extern wordt gefinancierd,
alle groepen bestuderen wat de invloed is van de
heeft vele invloedrijke publicaties op zijn naam
tumor micro-omgeving (micro-milieu) op de groei
staan, bijdragen geleverd aan het verbeteren van
van de kanker en op de respons op radiotherapie, en
beslismodellen en innovatieve uitvindingen gedaan,
in het bijzonder op de rol van zuurstof hierin. Prof.
die soms al worden toegepast in de kliniek. Het lab
Lambin en dr. Dubois geven leiding aan de groep
heeft inmiddels vele jonge onderzoekers opgeleid
mCAT (molecular computer assisted theranostics), die
en een succesvolle infrastructuur opgebouwd.
zich met name bezighoudt met beeldvorming, en
Het beschikt onder andere over geavanceerd
aan de groep kankercelverzuring (Acidosis). De groep
bestralingsapparatuur voor proefdieren (inclusief
Autofagie van dr. Rouschop bestudeert een proces
beeldvorming), met dezelfde mogelijkheden als de
dat kankercellen beschermt tegen zuurstofgebrek.
apparatuur die bij patiënten gebruikt wordt.
Prof. Vooijs geeft leiding aan een groep die zich richt
op Notch en hypoxie. De groep onder leiding van dr.
MAASTRO physics
Theys onderzoekt het gebruik van ‘slimme’ bacteriën
Het onderzoek van MAASTRO physics kent drie pijlers.
in kankerbestrijding. Van oudsher is het de kracht van
De eerste pijler betreft het doen van dosismetingen
het laboratorium om daar opgedane bevindingen
‘tijdens’ de radiotherapie, de zogeheten Dose Guided
voor patiënten ten nutte te maken. Sinds 2010 ligt
Radiotherapy (DGRT). De vraag die daarbij centraal
de focus van het onderzoek in het laboratorium
staat, is of de stralendosis die de kanker daadwerkelijk
voornamelijk op longkanker en glioblastoom, een
krijgt (de gemeten dosis) niet te veel afwijkt van
kwaadaardige hersentumor. De redenen hiervoor zijn
wat beoogd is (de voorspelde dosis) en of die
dat de meeste patiënten nog altijd aan longkanker
gemeten dosis het behandelingsresultaat beter kan
sterven en er in dit opzicht de laatste veertig jaar
voorspellen. Deze technologie, die ontwikkeld is door
relatief weinig verbetering is geboekt, en dat
MAASTRO physics, is bij complexe behandelingen in
hersentumoren, hoewel veel zeldzamer, erg agressief
MAASTRO clinic inmiddels onmisbaar. De methode
zijn, ongevoelig zijn voor radiotherapie en vaak
is in licentie gegeven aan een Amerikaanse
terugkomen na behandeling.
bedrijf. Andere onderzoeksonderwerpen betreffen
In 2012, toen MAASTRO lab inmiddels
zesentwintig onderzoekers telde, verhuisde
dosisberekeningen bij brachytherapie (zie hoofdstuk
17) en bij particle beam radiotherapie.
179